در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۴ و ماه نخست سال ۲۰۲۵، تحولات شتابان و پیش‌بینی‌ناشده‌ای در منطقه روی داد. چرخۀ این تحولات لبنان، سوریه و عراق را تحت تأثیر خود قرار داد و موجب فروپاشی نظام حاکم بر سوریه و فرار بشار اسد به روسیه و تسلط گروه هیئت تحریرالشام و ارتش وطنی سوریه به رهبری الجولانی بر دمشق شد. کشته شدن شمار قابل ‌‌توجهی از رهبران حزب‌الله و انتخاب رئیس‌جمهور لبنان هم برگ دیگری از تحولات منطقه است که اثرات خود را در محیط بین‌المللی بر جای می‌گذارد. تلاش نخست‌وزیر عراق برای مدیریت گروه‌های شبه‌نظامی در عراق هم فصل تازه‌ای از تحولات سیاسی منطقه است. در این شرایط متفاوت نسبت به سال‌های گذشته که منطقه با آن مواجه است، حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید در روزهای آتی می‌تواند بیش از پیش به این تحولات جهت دهد.

دولت ایران، د‌رحالی‌ که در داخل کشور با چالش‌های پیچیده و متنوعی در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مواجه است، همزمان باید خود را برای مواجهه با شرایط بسیار حساس منطقه‌ای و بین‌المللی مهیا کند. دولتمردان هم قاعدتا آگاه هستند که تنوع چالش‌های داخلی و خارجی که کشور با آن مواجه است، چنان در هم تنیده‌اند که حل‌ و فصل جدی و همه‌جانبۀ همۀ این چالش‌ها به صورت مجزا و جزیره‌ای ممکن نیست و برای مدیریت شرایط تازه باید طرحی نو در انداخت.

به سخن دیگر، برای ارائۀ هر نوع ابتکار برای گذر منطقی و مطابق منافع ملی از چالش‌های پرشمار داخلی و خارجی کشور، چاره‌ای نیست جز آنکه در روش اداره مسائل پیش‌رو، رویکردهای تازه‌ای انتخاب شود و در راهبردها و هدف‌گذاری‌ها و روش‌ها تجدیدنظر شود. در ماه‌های پیش ، همچون دیگر ماه‌ها و سال‌های گذشته، عالی‌ترین‌ مقام اجرائی کشور وقت زیادی را صرف حضور در جلسات و مجامع عمومی تشریفاتی و کم‌اثر کرده و سخنرانی‌های پرشماری نیز ایراد شده است در حالی‌ که ابعاد سهمناک چالش‌های کشور ایجاب می‌کند، مقامات کشور به‌ جای حضور در چنین جلساتی و اتلاف وقت زیاد، زمان بیشتری را صرف جلسات کارشناسی برای مدیریت چالش‌های پیش‌رو کنند. اگر مدیریت کشور تصویر درست، جامع و دقیقی از شرایط کشور داشته باشد و کارشناسان مشفق، وطن‌‌دوست و متخصص بتوانند در جمع‌بندی شرایط کشور و راه‌های برون‌شد از وضعیت فعلی راهکارها و پیشنهادات علمی خود را بر پایۀ مصالح کشور ارائه کنند، بیشتر احتمال دارد منافع بیشتری متوجه کشور شود تا با حضور در جلسات و مجامع تشریفاتی و ارائۀ سخنرانی‌های شورانگیز! ایران امروز میراثی است که از نیاکان به ما به ارث رسیده است. در دوره‌های پرپیچ‌و‌خم تاریخی نیز ایران با رنج‌ها، شکست‌ها و ناکامی‌های ریز و درشتی دست و پنجه نرم کرده و همچنان ظرفیت‌های زیادی برای پشت‌سرگذاردن مسائل و چالش‌ها و بحران‌های سهمناک دارد ؛ به شرطی که مدیریت کشور با حفظ منافع ملی، بیش از پیش برای ایران اندیشناک باشد و با کمک خرد جمعی و ظرفیت‌های مغفول کشور به دنبال تجدیدنظر در راه‌های پرهزینه و روش‌های ناکارآمد ادارۀ کشور باشد. آیا اصرار بر در پیش گرفتن راه‌های پرهزینۀ پیشین به جز تحمیل هزینه‌های فراوان به ملت، دستاورد محسوسی برای ملت دارد؟ باید پذیرفت که دردها و مشکلات مزمن داخلی و خارجی کشور نیازمند تجدیدنظر در روش‌های پیشین و افق‌گشایی بر مبنای تداوم تاریخی ایران است. منطق حکمرانی نباید قربانی اصرار بر ادامۀ اشتباهات شود. جسارت در طراحی‌های نو نیاز امروز کشور است. امروز زمان بازبینی و تجدیدنظر و اصلاحات است.

برگرفته از : روزنامۀ شرق ، ۲۳ دی ۱۴۰۳ (با ویرایش)