۱. اعتراضات خیابانی در حالی در گوشه و کنار کشورمان، ایران وارد سومین ماه خود شده که در اواخر هفتۀ گذشته متأسفانه کشور شاهد جان ‌باختن شماری از هموطنان و زخمی‌شدن شمار دیگری بود. این در حالی است که به جز در استان سیستان ‌و بلوچستان که ابتکار عملی صورت گرفت و دو هیئت از طرف حاکمیت گام‌هایی برای کاهش شکاف‌های ایجادشده برداشتند، ابتکار عمل دیگری برای کاهش تنش‌ها و اعتراض‌ها صورت نگرفته است؛ یعنی به جز معترضان که در اماکن عمومی و خیابان‌ها و مراکز آموزش عالی به اعتراض‌های خود استمرار می‌دهند و نیروی میدانی مقابله با اعتراض‌ها، در عمل، دولت هیچ ابتکار عملی از خود بروز نداده است. باز‌شدن باب گفت‌وگو میان دولت و معترضان می‌توانست یکی از اقدامات پیش‌ روی باشد.

۲. با توجه به حذف صداهای مختلف در فرایندهای سیاسی کشور و خانه‌نشین‌شدن بسیاری از رقبا، به نظر می‌رسد یکی از امکان‌های موجود استفاده از نیروهای معروف جناح حاکم برای ورود به گفت‌وگوی اجتماعی با معترضان باشد. حضور این بخش از نیروها که از نظر حاکمیت دارای وزن و جایگاهی‌‌ نزد افکار عمومی هستند؛ مانند برخی چهره‌های ساخته‌شده از سوی رسانه‌های اصولگرا یا نمایندگان مجلس یا چهره‌های سیاسی پایداری و مانند آن که مدعی نمایندگی افکار عمومی بخش درخور‌توجهی از جامعه هستند، در گفت‌وگوی حضوری در فضاهای عمومی و رسانه‌ای و دانشگاهی می‌تواند منتقل‌کنندۀ بخشی از مطالبات و تحولات جامعۀ امروز ایران به این قشر باشد. البته اگر این افراد آمادگی لازم را برای ورود به این حوزه‌ها دارند و به ‌اصطلاح حرفی برای گفتن دارند، نباید تعلل کنند و در این شرایط حساس وارد فضای گفت‌وگو در حوزۀ عمومی، اعم از گفت‌وگوی حضوری و رسانه‌ای شوند؛ اما اگر بخش درخور توجهی از این افراد متوجه تفاوت وزن واقعی خود با وزن غیرواقعی و برساخته هستند و شرایط حضور در عرصه عمومی را ندارند، منطقی و ضروری است که دیگر چهره‌های فرهنگی و سیاسی که دل در گرو ایران دارند و نگران آیندۀ سرنوشت آینده کشور و چرخۀ باطل خشونت هستند، پا پیش بگذارند و با جامعه وارد گفت‌وگو شوند.

‌۳. افزایش روند خشونت در آخر هفتۀ قبل هشداری است به تمام کسانی که با هر عقیده و مرامی نگران آیندۀ ایران و سرنوشت همو‌طنان هستند. در این وضع نباید تنها نظاره‌گر مواجهۀ دوطرفه میان دولت و معترضان بود؛ بی‌آنکه از سوی اهل اندیشه و خرد و مصلحت‌اندیشان کشور ابتکار عملی صورت گیرد.

 آغاز گفت‌وگوی بی‌پرده و صریح نیروهای سیاسی وطن‌خواه و مشفق که بیش از هر چیزی برای‌شان آیندۀ ایران اهمیت دارد، با جامعۀ ایرانی در شرایط حساس کنونی می‌تواند گشایشی در فضای سیاسی متصلب کشور ایجاد کند و طرفین را بیش از هر چیز به سوی خویشتن‌داری و پرهیز از خشونت بکشاند.

استمرار وضعیت فعلی بدون حضور فعال نیروهای خشونت‌پرهیز و منتقد و واسط و میانه موجب تشدید خشونت خواهد شد. برخی رویدادهای روزهای قبل، به‌ویژه نحوۀ فوت غم‌انگیز تنی چند از نوجوانان در ایذه و سقز و شمار دیگری از هم‌وطنان در دو سوی ماجرا، هشداری جدی و روشن است که استمرار این روند نافی همزیستی و امنیت و مصالح کشور است. حضور جدی نیروهای فکری و سیاسی و فرهنگی و هنری خوشنام در وسط منازعۀ فعلی و ارائۀ ابتکارات و پیشنهادهای این گروه به هر دو طرف و آمادگی سیستم برای تغییر شرایط موجود و پذیرش اصلاح در روندهای جاری می‌تواند سرآغازی برای یک گفت‌وگوی ملی باشد.

برگرفته از : روزنامۀ شرق، ۲۹ آبان ۱۴۰۱ ( با ویرایش)