آخر هفته، شب را همراه خانواده در «کنسرت‌ – نمایش سی‌صد» گذراندم. کنسرت و نمایشی پرشکوه از زیبایی موسیقی ایرانی با هنرنمایی ستاره‌هایی چون سهراب پورناظری و تهمورس پورناظری و رضا بهرام که با نمایش بسیار خوب چهره‌های شناخته‌ شدۀ سینما و تئاتر کشور، این کار هنری فاخر را به مخاطب خود تقدیم کرده‌اند. استقبال باشکوه و پرشمار مخاطبان، گویای علاقۀ گروه بزرگی از ایرانیان به گذراندن اوقات فراغت خود در فضاهای فرهنگی است؛ امری که شوربختانه در دهه‌های گذشته توسط نهادهای دولتی متولیِ فرهنگ و رسانه ملی کمتر دیده شده و به جدّ گرفته نشده است. کنسرت – ‌نمایش سی‌صد کاری هنرمندانه از سهراب پورناظری است که با هزینه‌های سنگین مالی و حضور پرشمار عوامل هنری، تدارکاتی، فنی و اجرایی به روی صحنه رفته است. چیره‌دستی سهراب در آهنگ‌سازی و نبوغ چشمگیر و دلنوازش در نواختن سازهای مختلف، زیبایی‌های موسیقایی اثر را دوچندان کرده است. متن نمایش سی‌صد کاری ثأثیرگذار است که محمد رحمانیان، نویسنده و کارگردان تئاتر، توانسته بر اساس نوشته‌ای از «ری بردبری»، نویسنده و شاعر مشهور آمریکایی تدوین کند. رحمانیان در این کار هنری قصه‌ای هماهنگ، زیبا و گیرا را قلمی کرده و بخشی از هماهنگی ساختار متن با نمایش و موسیقی از همین ویژگی اثر برمی‌خیزد. آهنگ‌سازی سهراب و تهمورس پورناظری با همکاری شماری از برجستگان موسیقی کشور و خوانندگی رضا بهرام، سهراب پورناظری و نوید واحدی و همچنین همراهی دلنیا آرام و در بخش نمایشی نیز بازیگری هنرمندانی چون جواد عزتی، ماهور الوند،‌ مهران غفوریان، طناز طباطبایی و حضور تصویری استاد علی نصیریان و استاد رضا کیانیان با کارگردانی و بازی امیر جدیدی و تهیه‌کنندگی حسین توتونچیان از جمله مشخصات این کار هنری ارزنده است. موسیقی فاخر این اثر هنری بر اساس اشعاری از مولوی، خیام، سیمین بهبهانی، حسین منزوی و دیگران اجرا شد.

۱. سهراب پورناظری هنرمند برجسته و صاحب‌نام موسیقی کشور به درستی به دغدغه‌هایش اشاره کرده: «مدت زیادی است که تمام فعالیت‌هایم را به موضوع ایران اختصاص داده‌ام و اولویت آهنگ‌سازی، نوازندگی و ساخت هر پروژه‌ای موقعیت ایران بوده که در این عصر مغشوش اطلاعات بتوانم پروژه‌هایی را اجرا کنم که موضوع ایران، زبان فارسی و شاهنامه و فرهنگی را که شایسته‌اش است، به مخاطبان یادآوری کنم». 

سی‌صد یکی از برجسته‌ترین آثاری است که در سال‌های اخیر به صراحت و روشنی، در آن ایران و تمامیت تمدنی و فرهنگی و سرزمینی دستمایۀ فعالیت هنری قرار گرفته است.

کنسرت – ‌نمایش «سی صد»‌ که با هنرمندی همایون شجریان و سهراب پورناظری در سال ۱۳۹۶ در سعدآباد اجرا شد نیز بر اساس سه داستان از شاهنامۀ حکیم طوس، ابوالقاسم فردوسی تنظیم شد و در ادامه، در سی‌صد تأکید اصلی و روشن کار بر ایران و سرنوشت ایران و فرهنگ و تمدن ایرانی در کلیت خود استوار است.

در این کنسرت و نمایش حملۀ مغول به نیشابور، کشتار وحشیانۀ اهالی نیشابور، تلاش مغول برای نابودی میراث تمدنی و فرهنگی ایران و اقدام مغول به کتاب‌سوزی کتابخانه‌های نیشابور به عنوان بخشی با اهمیت از ایران و تجربه‌ ای از تجارب تلخ ایرانیان، مضمون اصلی داستانی است که رحمانیان در مقام نویسندگی به ‌خوبی تدوین کرده است. معرفی آثار و شخصیت‌های فرهنگی و ادبی و تاریخی ایرانی همچون خدای نامک، عطار، خیام، طبری، نظامی‌ گنجوی، فردوسی و دیگر بزرگان در لابه‌لای این اثر هنری میل به آشنایی و خواندن این آثار را در مخاطب می‌گشاید و تبلیغی اثرگذار و هنری برای کتابخوانی و البته آشنایی ایرانیان با مفاخر تمدنی و فرهنگی ایرانی است. سرگذشت تلخ ایران در خلال تهاجم مغول و دشواری‌های پیچیدۀ ایرانیان در مواجهه با قوم مغول که بنیان‌های تمدنی و فرهنگی ایران را آماج حملات خود قرار داده بودند، آمادگی ایرانیان برای مواجهه با دشمنان وطن و هوشیاری ایرانیان برای حفظ میراث تمدنی و فرهنگی‌شان، از جمله زبان تمدنی و مشترک تمام ایرانیان یعنی زبان فارسی، و آثار گران‌قدری چون شاهنامۀ فردوسی و در پایان، افکندن بذر امید در میان ایرانیان با نمایش سیصد نونهال که شاهنامه را به دل و حافظۀ ابدی خود سپرده‌اند، از جمله زیبایی‌های این اثر هنری است. حتی در طراحی صحنه و چیدمان محل برگزاری کنسرت نیز دغدغۀ پورناظری با مخاطب و حاضران خودنمایی می‌کند. نام‌گذاری بخش‌های محل نشستن بینندگان یا جایگاه‌ها بخشی از این انتخاب هوشمندانه است.

بیستون (در کرمانشاه)، آرتاویل (نام تاریخی اردبیل و به معنای قانون نظم آفرینش در میان ایرانیان)، اورامان (یا هورامان بخشی از استان‌های کردستان و کرمانشاه در غرب کشور)، هَترا (نام شهری در استان نینوای عراق که یکی از معدود شهرهای به‌جاماندۀ دورۀ اشکانی بود که توسط داعش به آتش کشیده شد)، نخجوان، اران (نام اصلی و تاریخی کشوری که امروز جمهوری آذربایجان خوانده می‌شود)، توس، پارسه، پاسارگاد، تیسفون، مهرستان، شوش و پنجشیر نام‌های انتخابی برای جایگاه‌هاست. دعوت از چهار هزار نفر از کارکنان شریف بخش درمان و پزشکی کشور برای حضور رایگان در این جشن باشکوه یعنی کنسرت – نمایش سی‌صد و اجرای اختصاصی برای این عزیزان که در دورۀ کرونا سخت کوشیدند، یکی دیگر از جلوه‌های انرژی‌بخش و ملی‌اندیشانۀ این رویداد فرهنگی است که توسط عوامل دست‌اندرکار صورت گرفت. اعلام آمادگی سهراب پورناظری برای اجرای سی‌صد در ورزشگاه آزادی به ‌صورت رایگان تا شمار بیشتری از هم‌وطنان بتوانند از این اثر هنری استفاده کنند و اجرای این اثر در شهرستان‌ها و دیگر مناطق کشور، فرصتی پیش‌روی مسئولان کشوری است تا با پذیرش این درخواست به شادابی فضای فرهنگی کشور یاری رسانند.

۲. سی‌صد اثری هنری از جنس هنرهای موسیقایی و نمایشی است که دغدغه‌ای جز ایران و اعتلای فرهنگ ایرانی و شورآفرینی و امیدآفرینی ملی ندارد. این امید و شورآفرینی ملی نیاز امروز و فردای کشوری است که در دهه‌های اخیر با فشارها و رنج‌های شدیدی روبه‌رو بوده؛ از جمله هزینه‌های انسانی و اقتصادی سنگین در جنگ تحمیلی و پس از آن، تحریم‌ها و امروز در نابسامانی‌های اقتصادی و مدیریتی و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی و سیاسی آن که دشواری‌های زیادی بر ایرانیان تحمیل کرده است. خروج و مهاجرت شمار قابل توجهی از نخبگان و صاحبان دانش و تخصص یا سرمایه از کشور، همچنین دست ‌به‌ گریبان بودن با مشکلات بزرگ و ساختاری اقتصادی نتیجۀ چنین وضعی است. در شرایط ویژۀ امروز ایران، مسئولیت‌های ملی دشواری پیش‌ روی همۀوطن‌دوستان ایرانی قرار دارد. در حالی ‌که  دستگاه‌های مسئول فرهنگی، آموزش عمومی، آموزش عالی و رسانۀ ملی با کم‌لطفی، کم‌کاری، کم‌توجهی و حتی گاه روایت منفی به تاریخ و فرهنگ و تمدن دیرپا و غنی ایرانی فرصت را برای دشمنان کشور و رقبای منطقه‌ای فراهم کرده‌اند تا با برخی اقدامات خود بتوانند در درون کشور یارگیری کنند. ضروری است همۀ وطن‌دوستان، مشفقان و دلسوزان هنرمند، اندیشمند، دست‌به‌قلم، متخصص و صاحب سرمایه، بیش از پیش برای اعتلای ایران و خروج از این شرایط دشوار هم‌داستان شده و بیش از گذشته برای بهروزی ایرانیان پایی به پیش نهند.

برگرفته از : روزنامۀ شرق، یکم امرداد  1401 ( با ویرایش)