با پدیدارشدن فضای مجازی و  «تورینۀ جهانی آگاهی رسانی» ( اینترنت) ، شمار کسانی که به خود اجازه دادند مطلب بنویسند و آن را برای خواندن دیگر شهروندان در این تورینه بپراکنند ، ناگهان به صدها میلیون نفر رسید . این پهنۀ تازه برای گفتگو ، اگرچه ، در کشورهای پیشرفته که سطح سواد همگانی در رده های نخست جهان است ، برای گفتگو میان شهرندان بی ارزش نبود، در دیگر کشورهای جهان که پیش از آموزش خواندن و نوشتن و اندیشیدن ، همچنان مصرف کنندۀ ابزارهای ارتباطی بوده اند ، دشواری های بسیاری پدید آورد که یکی از آنها  «کوته بینی روبه گسترش » است .

هرچند در ایران امروز شمارگان کتاب و مجله و فیلم روبه کاهش ، و صنعت فرهنگ با بحرانی دامنه دار در سراشیب سرنگونی است، شمار کاربران اینترنتی روبه افزایش ، و تولید « مطلب » و «شبه مطلب » در پایگاه های اینترنتی روبه افزایش است . اگرچه در میان تودۀ مطالب نوشتاری و تصویری اینترنتی گهگاه مطلب ارزشمندی هم یافت می شود ، اما با شگفتی تمام باید پذیرفت گروه بزرگی بی گذراندن هیچ آموزشی ، در همۀ زمینه ها به اظهار نظر سرگرم هستند . گاهی نوشته ها یا تصویرها و فیلم هایی در میان نوجوانان و جوانان و میانسالان و پیران دست به دست می شود که اساس و هستی یک ملت را نشانه گرفته است و نبود عادت به بررسی و سنجش گفته ها و شنیده ها ، زمینه ساز گسترش شگفت انگیز این دیدگاه های ضدملی و ضدفرهنگی شده است . بی گفتگو ، می توان دریافت که در این نوشته ها ، آنچه جایی ندارد ، دانش و خرد و استدلال است و هستۀ پدیدآورندۀ  آنها شتابزدگی و فرصت طلبی و سودجویی است . تصویر زیر از  یکی از این نوشته ها است که مدتی است دست به دست می گردد و ستایش و احسنت و  آفرین جوانان ناپخته و ساده انگار را برمی انگیزد  :

آن کس که این گزاره های خنده آور را طرح کرده است ، به خود زحمت بدهد و بگوید که :

1. یک نوزاد چه زمان می تواند انتخاب کند ؟
2. شما به عنوان نویسندۀ این سطرها ، صلاحیت انتخاب  – و بهتر بگوییم : تعیین تکلیف – برای نوزادان امروز و شهروندان آینده را از کجا به دست آورده اید ؟
3. از آنجا که انتخاب شما «سودمحور » است و «فرصت طلبی» و «تن پروری» در آن موج می زند ، آیا می شود بگویید ، برای چه دیگران باید هر چه را شما دوست دارید – برای نمونه : شهروندی در سوئیس یا نروژ – ، با دست ادب به شما اهدا کنند و خودشان – به زعم شما – چیزهای بد را بردارند ؟
4. در کجای جهان چنین جمله های گفته یا نوشته شده است که شما آنها را چنین حق به جانب می نویسید و منتشر می کنید ؟ هر ملت محکوم است با تیره روزی های خود بسازد و «مشق شب» [۱] خود را با دقت بنویسد و بکوشد تا با دستیابی به فضیلت های بشری همچون احترام به هم میهن ، دانش ، آزادفکری ، میهن پرستی و کوشش برای دفاع از منافع ملی و … جایگاه خود و هم میهنان خود را بهبود بخشد . اگر نمونه می خواهید ، به سرنوشت و تاریخ همۀ کشورهای پیشرفتۀ امروز نگاه کنید تا ببینید که از کجا به کجا رسیده اند و در این راه چه بدبختی هایی کشیده اند ؟

۱۵  فروردین ۱۳۹۷

پی نوشت : 

۱.تعبیری از چنگیز پهلوان ، پژوهشگر معاصر