۳ - مرداد - ۱۳۹۶
نوشته ی عقاب علی احمدی


 

 

« خانواده ی زبان های ایرانی » یکی از مهمترین خانواده ی زبانی جهان است که در گستره ای از کوهپایه های هندوکش در افغانستان تا دشت های سوریه  گویشورانی دارد که در درازای چندهزار سال ، زبان و گویش خود را نگاهبانی کرده اند . مهمترین زبان در این خانواده ، « زبان فارسی » است که تیره های گوناگون مردمان دارنده ی فرهنگ ایرانی و ایرانی نژاد ، آن را برای ارتباط نوشتاری و گفتاری و دادوستد اندیشگی خود با دیگر « تیره » های ایرانی برگزیده اند . ایرانیان این زبان را برای « نوشتن » و « تولید دانش » به کار گرفته اند و در راه هرچه نیرومندترشدن آن به عنوان « زبان ملی ایران » کوشیده اند . در ایران آنچه ایرانیان به عنوان « کتاب علمی » بدان دسترسی دارند – به جز دویست سال آغاز یورش وحشیان عرب که ایرانیان زبان عربی را برای آموزش علم ، تربیت و نیرومند کردند – به « زبان فارسی » است . ایرانی نژادان در درازای چندهزار سال گذشته ، با اینکه بارها یورش وحشیان به سرزمین خود را تجربه کرده اند ، گویش خود را در کنار زبان فارسی نگاهبانی کرده و با سرودن لالایی و شعر و ترانه ، و ساختن افسانه و داستان و متل و چیستان ، همچون چشمه ای جوشان ، در راه بالندگی فرهنگ ایرانی و زبان فارسی نهاده اند .  در جهان امروز ، هر ایرانی برای ماندگاری در پهنه ی فرهنگ جهان ، در کنار آشنایی و آموختن دانش روز جهان ، دو وظیفه ی مهم بر عهده دارد : ۱. یادگیری ژرف و اساسی مهارت های نوشتن به زبان فارسی و خواندن متن های زبان فارسی ۲. نگاهبانی از گویش محلی خود .

نموداری که در زیر می بینید ، بر اساس آگاهی هایی که در دو کتاب « تاریخ زبان فارسی » ( نشر قطره ، ۱۳۸۶ ) ، نوشته ی دکتر مهری باقری و « زبان های ایرانی » ( ترجمه ی دکتر علی اشرف صادقی ، انتشارات سخن ، ۱۳۸۷ ) ، نوشته ی م. ارانسکی گرد آمده ، تدوین شده است . در این درخت ، سه دسته ی مهم « زبان های هند و ایرانی» ، «زبان های ایرانی میانه » و « زبان های ایرانی نو » شناسانده شده اند و پیوندهای آنها با یکدیگر نشان داده شده است . با دقت در این نمودار ، پیوندهای میان زبان های ایرانی و تاثیر آنها بر یکدیگر ، خواننده را با پیچیدگی روند دگرگونی های فرهنگی در  منطقه ی ایران آشنا می کند و دریافت و درک بهتر و بیشتری از  هم فرهنگی و  یکسانی فرهنگی در ایران و منطقه ی ایران به دست می دهد .

درخت « خانواده ی زبان های ایرانی »

درخت « خانواده ی زبان های ایرانی »

۳ نظر

  1. محمد امیری می‌گوید،

    درود
    با سپاس به خاطر اطلاعات ارزشمند و مفید، در باره ی تقسیم بندی زبان های ایرانی پرسشی داشتم : آیا زبان مردم کهگیلویه و بویر احمد را زیرشاخه ی زبان بختیاری گنجانده اید؟ بختیاری از تیره های بزرگ ایران زمین است و اشتراکات زبانی حدود ۹۰ درصدی با زبان کهگیلویه دارد، ولی مردم این منطقه و مناطقی از خوزستان تا بوشهر و حوالی فارس ، گویش خاص خود را دارند و از لحاظ تقسیمات اجتماعی، زیر شاخه ی تیره ی شریف بختیاری نیستند. شاید اگه شاخه ای هم به نام «لری لیراوی» یا «لری زاگرسی» وجود داشت، بهتر حق مطلب رو ادا می کرد.
    تشکر فراوان

    ارسال شده در تاریخ شهریور ۲۰ام, ۱۳۹۶ در ساعت ۲:۰۲ ق.ظ

  2. من می‌گوید،

    ممنون بابت مقاله ی جالبتون. فقط خواستم بگم نمودار زیاد دقیق نیست .به عنوان مثال درباره ی زبان لکی: لطفا این منبع رو ببینید:
    https://www.ethnologue.com/language/lki

    ارسال شده در تاریخ شهریور ۲۷ام, ۱۳۹۶ در ساعت ۱:۲۵ ق.ظ

  3. پيام می‌گوید،

    وقتی آرنولد توبن بی Arnold Toynbee تاریخ شناس اهل انگلستان شروع به مطالعه در تمدن های منطقه میانرودان (بین النهرین) کرد ( یعنی همین عراق امروزی)توانست رد پای بیست و شش تمدن را کشف کند که تمدن ایلامی و پارسی مربوط به ما است که زبان عربی نیز برگرفته از زبان این تمدن ها است . خط فارسی را هم عرب های بدوی اختراع نکرده اند بلکه مربوط به تمدن ایران است . این مسائل باید برای نسل جوان موشکافی شود

    ارسال شده در تاریخ شهریور ۲۷ام, ۱۳۹۶ در ساعت ۳:۴۷ ق.ظ

نظر شما