اشاره : افشاگری زیر را در « تارنمای رادیو فرانسه » خواندم . دریغم آمد شما از آن ناآگاه بمانید . بخوانید تا معنای راستین « روزنامه نگاری مسئولانه » را به یاد آورید . بخوانید تا دریابید روزنامه نگاران فقط در جبهه های جنگ پرده از جنایت برنمی دارند ، و  در همه ی زمینه ها می توانند از روی جنایت و خیانت پرده بردارند . بخوانید تا متوجه شوید ، روزنامه نگار مسئول برای دستیابی به یک حقیقت ، گاه سال ها تلاش می کند . بخوانید تا دریابید ، وجود روزنامه نگاران مستقل و مسئول تنها به سود ملت ها نیست ؛ به سود دولت ها هم هست ، کما این که اکنون دولت فرانسه و دیگر  دولت ها می توانند ، پول غارتی را از حلقوم « فراری های مالیاتی » بیرون بکشند ؛  پولشویان ، قاچاقچیان و معامله گران با تروریست ها را شناسایی کنند و…… و بخوانید و از خود بپرسید ، « اگر در ایران روزنامه نگاری مسئولانه و برخوردار از حمایت قانون ، وجود داشت، فساد مالی این همه گسترده می شد ؟ »

** *

« روزنامۀ لوموند » با انتشار گزارش تحقیقاتی مفصلی در بارۀ بانک انگلیسی « اچ . اس . بی . سی» که شعبه ی آن در سوییس فعالیت دارد ، از یک « فرار بزرگ مالیاتی » پرده برمی دارد. بر اساس گزارش « لوموند»، یکصدهزار تن و از جمله سه هزار شهروند فرانسوی با استفاده از خدمات غیرقانونی شعبه سوییسی « اچ . اس . بی . سی. » موفق شده اند ، با پنهان کردن ١٨٠ میلیارد یورو دارایی، از پرداخت مالیات سر باز زنند.

این گزارش که با همکاری ١۵۴ روزنامه نگار در ۴٧ کشور مختلف تهیه شده است ، در فرانسه در « روزنامۀ لوموند » منتشر شد. در سویس بسیاری خواستار پیگیری قضایی این کلاهبرداری و تحت تعقیب قرار دادن شعبه ی سوییسی این بانک شده اند. در این خلاف رفتاری، صحبت تنها فرار از پرداخت عوارض و مالیات ها نیست، بلکه در باره ی موارد پولشویی و « تامین منابع مالی تروریسم » هم هست .

« میشلین کالمی دی»، از حزب سوسیالیست‌ سوییس که تا سال ٢٠١١ وزیر امور خارجه ی این کشور بود، می گوید که آغاز یک تحقیق قضایی، کمترین چیزی است که در این قضیه ضرور است .

در حال حاضر، وزارت دادگستری سوییس تنها علیه « اروه فالچیانی» که یکی از انفورماتیسین‌های قدیمی این بانک است، اقامه ی دعوا کرده است. این شخص برای افشاکردن این عملکرد، اسنادی از این بانک را ربوده و آنها را در اختیار مقامات دولتی فرانسه قرار داده است؛ این اسناد منبع اساسی افشاگری هایی شده است که به آن «سوییس لینکس» نام داده اند.

خانم کالمی ری، با تاکید بر اینکه این قضیه برای شهرت سوییس زیان بخش است، می گوید :« سوئیس به دلیل تلاش های خود برای صلح و هم وضعیت اقتصادی این کشور دارای شهرت مطلوبی بود و حالا می بینیم که اشخاص نادرست، در خفا ، دست به اعمالی می زنند که که شهرت کشور را خراب می کند» وی اضافه می کند که خود او در گذشته برای پایان دادن به یک قضیه ی تقلب مالیاتی در بانک « یو. اس . بی.» با ایالت های متحد آمریکا مذاکره کرده و توافقی را به اجرا گذاشته بود ؛ حال با این افشاگری های جدید می توان گفت که قضایا به پایان نرسیده اند . در سوییس کسان دیگری هم خواهان پیگیری قضایی این بانک هستند. بانکی که در حال حاضر هم در فرانسه و هم در بلژیک، تحت پیگرد قضایی قرار دارد.

در طی سال‌های ٢٠٠۶ و ٢٠٠٧، یعنی تنها طی دو سال، ١٨٠٫۶ میلیارد یورو، به کمک شعبه ی سوییسی بانک انگلیسی « اچ . اس . بی . سی. »، در بهشت‌های مالیاتی پنهان شد. این چیزی است که از هزاران سندی که « روزنامه ی لوموند » به آن دست یافته است، حاصل دریافته می شود. « روزنامه ی لوموند » این اسناد را با حدود شصت رسانه ی دیگر بین المللی، در اشتراک گذاشته است. در این اسناد برای نمونه  می بینیم که تعدادی از مالیات پردازان فرانسوی، حدود ۶ میلیارد یورو را به کمک این بانک، در حساب های بانکی خارج از شبکه ی قانونی پنهان کرده اند .

« فابریس لهوم »، خبرنگار « لوموند » که همراه با « ژرارد  داوه » ، خبرنگار دیگر این روزنامه، این نوشته را امضا کرده است، در گفتگویی با رادیوی « فرانس اَنفو »، در مورد اینکه چگونه آنان این اسناد را به دست آوردند، چنین می گوید :

« در واقع، همراه با  « ژرارد  داوه » ، ما از سال‌ها پیش در این مورد قضیه ی  « اچ . اس.  بی . سی . » تحقیق می کنیم ؛ چون که این قضیه ای است که توسط قضات مالی پاریسی پیگیری می شود. بخش فرانسوی این قضیه، همچنان در مورد مالیات دهندگان فرانسوی است که در زمینه ی پرداخت مالیات دست به تخلف زده اند . و به همین دلیل ما این فرصت را یافتیم که در آغاز سال ٢٠١۴ یک مقاله ی مفصل در « روزنامۀ لوموند » در مورد پیشرفت پرونده ی قضایی این مسئله بنویسیم .»

به دنبال پخش این نوشته، شخصی که کار تحقیقاتی ما برایش جالب بود، به دفتر روزنامه آمد و با ما تماس گرفت. او به ما یک کلید « یو. اس .بی. » داد و گفت، « آنچه ما پخش کرده‌ایم، تنها یک بخش بسیار کوچک قضیه است . »

پاسخ « فابریس لهوم » به این پرسش خبرنگار که می پرسد، « آیا او یکی از کارمندان سابق « اچ اس بی سی » بوده است ؟  چنین پاسخ می دهد : « روزنامه نگاران منابع اطلاعاتی خود را فاش نمی کنند؛ ما می خواهیم که این شخص کاملا ناشناخته بماند. او یکی از کسانی است که در این اواخر برای آنان از اصطلاح «هشداردهنده» استفاده می شود؛ او امکان دسترسی به این اسناد را داشته است و در این کلید « یو اس بی »، نام همه ی مشتریانی را که از  «خدمات خصوصی اچ اس بی سی » درشعبه ی سوییسی بانک بهره می گرفته اند ، ثبت کرده است. در این اسناد نام  بیش از صد هزار شخص و یا شرکت وجود دارد، که پول های خود را در دوره ای به این بانک سوییسی سپرده اند ، بی آنکه دفترهای مالیاتی کشور متبوع آنها در جریان باشد. »

در پاسخ به این پرسش که « طرز فعالیت این بانک چگونه بود؟ » فابریس لهوم می گوید :

« در واقع یک سیستم بسیار ساده بود. کارمندان این بانک با مشتری ها تماس می گرفتند و یا خود مشتری ها، چون از شهرت این بانک در مخفی کاری آگاه بودند، به دفتر بانک می‌آمدند و به شرط داشتن یک میلیون یورو- چون حداقل تعیین شده توسط بانک یک میلیون یورو بود- پول خود را به این بانک می سپردند. آنگاه « اچ اس بی سی » برای ایجاد یک پرده ی اضافی، برای جلوگیری از توجه دفتر مالیاتی، به مشتری پیشنهاد می کردند که یک شرکت خیالی ایجاد کنند؛ یک شرکت  « آف شار » ؛ یعنی شرکتی که در بهشت‌های مالیاتی ثبت می شود و در پشت این شرکت‌های مخفی، البته خود مشتریان قرار داشتند؛ این شرکت ها در سرزمین هایی چون پاناما و یا جزایر ویرجینیای انگلستان یا در بهشت‌های مالیاتی دیگر، ثبت می شدند. هدف از ثبت آنها فرار از دادن مالیات بود و این کار بسیار هم مؤثر بود ؛ چون بدون این اسنادی که ما امروز افشا می کنیم، این صدها میلیون و یا شاید هم میلیارد یورو، همچنان در خزانه‌های بانک سوییسی مخفی می‌ماند .»

در حقیقت در این بانک نام مشتری با یک شماره ثبت می شود و تنها بانک از نام مشتری آگاهی دارد. گاهی هم ارتباط مستقیمی میان این شماره و مشتری وجود ندارد. این شماره می تواند به شرکتی تعلق داشته باشد که در یک بهشت مالیاتی قرار دارد که نظارتی بر آن وجود ندارد. به همین دلیل بررسی این قضایا برای مسئولین قضایی بسیار دشوار است .

فابریس لهوم در پاسخ به این پرسش  که «بانک از این کار، چه سودی می برد ؟» می گوید :

« این کار سودهای بسیاری برای بانک دارد. بانک به این ترتیب مشتریان زیادی را که بیشترشان ثروتمندان هستند، پیدا می کند  و همچنین با ایجاد شرکت‌های « آف شار » ؛ یعنی شرکت‌هایی که در بهشت های مالیاتی تأسیس می کرد، دارایی هایی را به عنوان سپرده در صندوق خویش به دست می آورد . »

 و اما پاسخ « فابریس لهوم به این پرسش که « آیا این درست است که گاهی این پول‌ها منشاء غیرقانونی و حتی جنایی هم داشته اند ، چنین است : « بلی. در همین‌جا است که مسایل سخت تر می شوند. از یک سو کسانی هستند که می خواهند تنها از مالیات فرار کنند ؛ مانند دندان سازها، عتیقه فروش‌ها و غیره . این کار البته غیرقانونی است ؛ ولی پولی است که به صورت قانونی به دست آمده است، ولی در این میان کسانی هم هستند که با « سازمان القاعده » معامله ی پولی دارند و یا با قاچاقچیان مواد مخدر در آمریکای جنوبی. آنان نه‌ تنها برای گول زدن دفترهای مالیاتی، بلکه برای پولشویی دست به این کار می زنند . »

با توجه به سخنان « فابریس لهوم » ، خبرنگار « روزنامه ی لوموند »، می توان گفت که ماجرای فرار مالیاتی در این کشور بسیار گسترده است و مسئولان کشور سویس هم در دفاع از شهرت کشور خود، خواهان پیگیری قضایی این مسئله شده اند .