از آشوب ادراک تا شناخت معماری
نوشته ی : ساناز افتخارزاده
چاپ اول : ۱۳۹۲
۴۸۴ صفحه – ۳۸۵۰۰ تومان ( چهاررنگ )
ناشر: علم معمار

کتابِ « از آشوبِ ادراک تا شناختِ معماری (نظریه‌ای نوین برایِ آفرینش ِمعماریِ انسان‌مدار بر اساسِ قوانینِ تئوریِ آشوب ) » منتشر شد .
مولف در این کتاب ،با رویکردی نوین در مهرازی (معماری) و شناختِ آشوب‌هایِ اندیشگیِ مهرازی و مهرازان و ارائه ی راهکاریی برایِ برونرفت از آن با پشتگرمی به مباحثِ روانشناسی، علوم شناختی، سامانه‌هایِ هوشمند، باستانشناسی، عرفان و فلسفه ، پژوهش خود را سامان داده است .

نام این کتاب برگرفته از چهار فصل اصلی آن است :

۱. فصل نخست : آشوب

این فصل به معرفی کامل و علمی و در عین حال خلاصه تئوری آشوب و هندسه فرکتال ها می پردازد . به دلیل آن که اصول گوناگون این تئوری در زمانهای مختلف توسط دانشمندان متفاوت مورد کشف و اثبات قرار گرفته است حتی در میان کتاب های انگلیسی زبان نیز کمتر مجموعه ای وجود دارد که تمام وجوه این تئوری را ارائه کرده باشد . خواندن این فصل به کسانی که در پی واقعیت دانش آشوب فرای برداشت های شکلی هستند پیشنهاد می شود . هرچند که تئوری آشوب یکی از پیچیده ترین نظریه های دنیای مدرن است نگارنده کوشیده است با ادبیاتی بسیار روان ، توضیح دقیق تعاریف مربوطه ، ذکر مثال های ملموس و تصویری و معادل سازی فرمول های ریاضی با تجسمات هندسی که برای معماران آشناتر است انتقال مفهوم را بسیار آسان سازد .

۲. فصل دوم : ادراک

این فصل پس از مروری بر تئوری های ادراکی رایج مورد استفاده در هنر و معماری روند ادراک بشری از محیط و اشیاء پیرامون خود را بر اساس نظریه آشوب بازتعریف می کند تا از ابتدا الفبای تئوری نوین معماری را تبیین نماید . چگونگی ارتباط عین با ذهن ، توانایی ها و محدودیت های آن و چگونگی تشکیل الگو در مغز که بازشناسایی بر اساس آن صورت می پذیرد در این فصل تبیین می شود . در اینجا شما با موارد جالب و مثال های تصویری از ظرفیت های عجیب و ناشناخته مغزتان در ادراک جهان آشنا می شوید . مواردی چون کژنمایی در پیام ، واقعیت و مجاز ، به خاطر آوردن/ فراموشی ، وادی های خودآگاهی و ناخودآگاهی و کهن الگوها در این فصل توضیح داده می شوند .

۳. فصل سوم : شناخت

اکنون نوبت گسیخته شدن زنجیرهای سیستم آموزشی خطی است که سالیان دراز شما را به بند کشیده است . در این فصل دو گنج بزرگ به شما معرفی می شود : خودتان و سرزمینتان ! مباحثی که سالهاست مورد مناقشه و در پرده ای از ابهام و تردید قرار گرفته اند توسط تئوری آشوب و مثال های عملی تبیین می شوند . مواردی چون آگاهی ، ماهیت شناخت ، فرهنگ و هویت ، زیبایی شناسی ، هنر و خلاقیت . در این فصل راه های عملی بر اساس آخرین دست آوردهای روان شناسی برای کشف پتانسیل های درونی شما ، بارور نمودن خلاقیت و روش های کاربردی تفکر خلاق ارائه می شود . طی فصل های دوم و سوم شما با جوانب ناشناخته از پتانسیل های خود آشنا می شوید و در آخر فصل سوم ریشه های خود را باز می یابید : طی مبحث شاهدی از شهود به موارد مهمی از عرفان ایرانیان طی مقایسه با تئوری آشوب پی می برید و برای شروع آشنایی با فرهنگ راستین ایرانی گوشه هایی از رازهای آن را که هرگز نخواسته اند بشنوید در می یابید .

۴. فصل چهارم : معماری

در پایان فصل سوم شما به عنوان انسان آگاه به نیازهای جسمانی ، روانی ، ادراکی و شناختی خود هستید . می دانید که واقعیات بیرونی چگونه با گذر از فیلتر ذهن شما تبدیل به اطلاعاتی شخصی می شوند . می دانید که چگونه باید بیاندیشید ، ارزش های راستین خود را احیاء نمایید و حقوق واقعی خود را از جهان طلب کنید . پس حالا نوبت آن است که به عنوان طراح که قادر است فضایی درخور این ذهن متعالی بیافریند و ظرفی برای تعامل واقعیات بیرونی و درخواست های درونی باشد و حق این ذات متعالی را برآورده سازد ابزارهایی به دست آورید و الفبای معماری را به عنوان زبان تخصصی خود فراگیرید . در این فصل اصول معین طراحی از کل تا جزء ، برای آفرینش ساده ترین آثار دوبعدی تا پیچیده ترین فضاهای چند بعدی معماری بر اساس تئوری آشوب در هفت گام به عنوان ابزار کار ارائه می شوند . در آینده در قالب همین چهارچوب ها و اصول خواهید توانست همچنین به نقد و بررسی و تشخیص آثار مناسب از نامناسب بپردازید . این اصول خشک و حکمی نیستند که برای کاربرد آنها را حفظ کنید یا به ترتیب به کار ببرید . بلکه چنان آشنا و طبیعی هستند که پس از چند بار تمرین که بهترین زمان آن طرح های دانشجویی است چنان به طبیعت ثانوی شما تبدیل می شوند که زان پس هر پروژه ای به شما محول شود بی نیاز به مراجعه به مجلات کاغذی و مجازی چندین گزینه در ذهن شما متبادر می شود و به محض ورود به فضایی تمام معایب و محاسن آن در پیشتان حاضر می شود . همچنین در هر مرحله دیاگرام مناسب برای اظهار آن ارائه می شود تا بدین ترتیب زبانی مشترک و خاص میان معماران شکل گیرد که غیر را بدان راه نباشد .

۵. فصل پنجم : مثال هایی برای نقد و طراحی

در فصل نهایی برای ارائه مثال عملی کاربرد این تئوری در نقد و طراحی یک مورد بنا با استفاده از اصول تئوری جدید به طور کامل نقد می شود . چند نمونه از معماری های امروزی شهر تهران مورد بررسی قرار می گیرد و دلایل رد آنها تبیین می شود . همچنین مثال های طراحی از نگارگری و معماری بر اساس این نظریه نوین معرفی می شوند .