جاده‌های استان کردستان باز حادثۀ غم‌انگیز و خونین آفرید. گروهی از اهالی روستای پیرصفای مریوان برای زیارت عازم روستای ویس (ویس نازار) در روانسر بودند که مینی‌بوس از جاده منحرف شد و به دره سقوط کرد. در این حادثه متأسفانه ۱۶ نفر کشته و ۱۰ نفر مصدوم شدند. حادثه با سقوط مینی‌بوس در گردنۀ «تفین» در نزدیکی روستای گردشگری پالنگان روی داد. این دست از حوادث غم‌انگیز در جاده‌های استان‌های مرزی و غربی کشور به دفعات روی داده و تلفات زیادی نیز برجا‌ گذاشته است. یکی از علت‌های بروز حادثه در جاده‌های مرزی غرب کشور به‌ویژه استان کردستان، وضعیت نامناسب جاده‌ها و راه‌های این حوزه از ایران است. برای نمونه جادۀ مریوان به کامیاران به طول ۱۴۰‌ کیلومتر یکی از جاده‌های کوهستانی و حادثه‌خیز استان کردستان است که بازسازی و نوسازی آن یکی از نیازهای ارتباطی شهروندان این خطه است.

۱. استان کردستان هفت‌هزارو ۶۱۴ کیلومتر راه‌های اصلی، فرعی و روستایی دارد که حدود ۸۰ درصد از آن را جاده‌های روستایی تشکیل می‌دهد. همچنین حدود هزار و ۵۱۶ کیلومتر از جاده‌های استان را راه اصلی و فرعی بین شهرستانی تشکیل می‌دهد که سهم ناچیزی از آن را بزرگراه‌ها تشکیل می‌دهند. در دورۀ دولت آقای روحانی با وجود تحریم‌ها و وضعیت ویژۀ اقتصادی کشور اقدامات خوبی برای توسعۀ راه‌های استان کردستان صورت گرفت و حدود ۲۲ درصد از مجموع راه‌های اصلی، فرعی و بزرگراهی استان ساخته شد و حدود ۸۳۰ کیلومتر از جاده‌های روستایی نیز احداث و بهسازی شد. اما با وجود این تلاش‌ها و اقدامات، هنوز وضعیت راه‌های استان کردستان با چالش و مشکلات بسیاری دست‌به‌گریبان است. در ‌حال‌ حاضر حدود ۵۰ درصد از راه‌های روستایی استان کردستان همچنان خاکی و شوسه است و این وضعیت با شاخص‌های کشوری و میانگین کشوری فاصلۀ بسیار زیادی دارد و استان کردستان از نظر شاخص‌های این حوزه در رتبۀ ۳۰ کشوری است. هرچند شاخص میانگین کشوری نیز در مقایسه با شاخص مطلوب و حقوق ملت ایران فاصله قابل‌توجهی دارد. تاکنون هیچ آزاد‌راهی در استان کردستان ساخته نشده و میزان کم بزرگراه در استان یعنی حدود ۳۲۵ کیلومتر نیز نشانگر شرایط دشوار جاده‌های استان کردستان است. متأسفانه در درون استان کردستان نیز شاخص توسعۀ راه‌ها به‌صورت موزون متحول نشده است. این وضعیت موجب ناامنی سفر در بخش‌هایی از جاده‌های استان کردستان شده است. تلفات جاده‌ای بالای استان کردستان یکی از نتایج این شرایط است؛ به‌گونه‌ای که  این استان پس از استان قم در رتبۀ دوم تلفات جاده‌ای در سال ۱۳۹۹ قرار گرفت.

۲.شوربختانه دیگر شاخص‌های توسعه نیز در استان‌های مرزی به‌ویژه ‌ کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و ‌ ایلام، نمایانگر نابرابری‌های عمیقی در کشور است. شاخص‌های توسعۀ آموزشی و پوشش مدارس در دوره‌های ابتدایی و متوسطه، شاخص‌های بهداشتی، درمانی، بیمارستانی و دسترسی به پزشک و پزشک متخصص، دسترسی به آب لوله‌کشی، پوشش تلفن ثابت و همراه و اینترنت و مواردی از این دست نشانگر مشکلات و مسائل مشهود توسعه‌ای در این حوزه‌ها‌ست. اگر این شاخص‌ها را با وضعیت راه‌های این استان‌ها در نظر بگیریم، عمیق‌تر با درد و رنج شهروندان شریف ایرانی در غرب کشور آشنا می‌شویم. این در حالی است که از نظر منابع آبی، میزان بارش باران نسبت به کل کشور، معادن فراوان، طبیعت سحرانگیز و چشم‌انداز‌های طبیعی و نیروی انسانی متخصص وضعیت این استان‌ها امیدبخش است.

۳. تنها با تکیه بر بودجه‌های سالانه نمی‌توان به مصاف توسعۀ جای‌جای کشور به‌ویژه غرب کشور رفت. این مهم نیازمند ارادۀ جدی دولتمردان، استفاده از ظرفیت مراکز مطالعاتی و تدوین برنامه‌های کارشناسی‌شده مبتنی بر آمایش سرزمین ویژۀ هر استان است تا بر اساس ظرفیت‌ها، قابلیت‌ها و محدودیت‌های هر منطقه اقدام به تدوین و اجرای برنامه کرد. برای اجرای برنامه نیز انتخاب مدیران مجرب و متخصص و با‌انگیزه و دلسوز ضروری است. تاب‌آوری مردم در این شرایط سخت روبه کاهش است و بخشی از این وضعیت را می‌توان در خلال مشارکت بسیار‌ کم مردم در انتخابات مجلس گذشته (مثلا شهرستان مریوان)، انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر و حتی بروز اعتراضات بنزینی در مریوان و کرمانشاه دید. عقل، تدبیر و نیز منافع ملی و حقوق ایرانیان ایجاب می‌کند، بیش از گذشته ، برای توسعۀ استان‌های مرزی به‌ویژه استان کردستان، به فکر چاره بود. حق ملت ایران و به‌ویژه شهروندان کردستانی این شاخص‌های توسعه و این وضعیت غم‌انگیز جاده‌ای نیست.

برگرفته از : روزنامۀ شرق ، شمارۀ ۴۰۸۸،  یکشنبه ۱۴ شهریور، ۱۴۰۰ (با ویرایش)