اخیرا آقای محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین جمهوری اسلامی ایران، در دیدار با اعضای شورای اسلامی شهر تهران، مدعی شده‌اند که «مطلوب‌ترین شیوۀ حکومت مردمی، ادارۀ فدرالی است، اما ما از نظر قانون اساسی نمی‌توانیم فدراتیو باشیم .»
پیش از پرداختن به ادعای آقای خاتمی باید بر این مهم تاکید داشت که فدرالیسم، راهکار کشورسازی برای واحدهای جغرافیایی همسو و همسانی است که فاقد تجربۀ دولت‌سازی ملی بوده‌اند (مانند امپراطوری پروس و دولت‌شهرهای آلمانی که کشور آلمان را به وجود آوردند) و یا اینکه در مستعمره‌نشین‌های وسیع و رو به گسترش در قاره‌های نویافته آمریکا و استرالیا، مبنای تاسیسی بوده‌اند .
در طول تاریخ، هیچ کشور و دولت از پیش موجودی که ماهیتا واجد یک نظام سیاسی تک‌بافت می‌باشد، به کشوری فدرال مبدل نشده است. به استثنای مورد عراق که مولود مرزبندی‌های استعماری و سپس قربانی دیکتاتوری بعثی و در پی آن هم مداخلۀ خارجی گردید و البته اکنون هم این کشور به وضوح در معرض خطر فروپاشی از این بابت قرار گرفته است .
اما آقای خاتمی مشخصا کشوربودن ایران را به عنوان یک اصل پیشینی در نظر ندارد و لذا تنها مانع فدرال شدن ایران را قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌داند که اگر این مانع نبود، به زعم ایشان می‌توان فدرالیسم را برای کشوری کهن و یکپارچه‌ای چون ایران نیز تجویز کرد. این نکته در سخنان ایشان بایسته است که مورد توجه میلیون ها ایرانی که پیش از این چندباری به امید نجات همین کشور، به آقای خاتمی و یارانش اعتماد کردند، واقع بشود .
در نقشه ی بالا ، رنگ سبز نشان دهنده ی کشورهایی است که با نظام فدرالی اداره ی می شوند .
آقای خاتمی همچنین گفته‌اند که مطلوب‌ترین شیوۀ حکومت مردمی، فدرالیسم است. مشخص نیست که این ادعای آقای خاتمی مشخصا مبتنی بر کدام یافتۀ پژوهشی یا تجربۀ عملیاتی بوده است. همین‌طور ایشان اشاره نکرده‌اند که چگونه فدرالیسم می‌تواند چاره‌ای بر مشکلات عدیده‌ای که آقایان برای کشور ایجاد کرده‌اند، باشد. آیا گره‌های سیاست خارجی را خواهد گشود ؟ یا اینکه به فساد لجام‌گسیخته و اختلاس‌های نجومی پایان می‌دهد ؟ آیا با فدرالیسم صنایع فرسوده شدۀ کشور را احیا می‌کنند و یا بر ارزش پول ملی می‌افزایند ؟ آقای خاتمی با فدرالیسم می‌تواند آزادی‌های مدنی و سیاسی ملت ایران را تضمین کند و تبعیض‌های ایدئولوژیک، مذهبی و جنسیتی جاری را از پیش‌روی بردارد ؟
هر ناظر معقولی به پرسش‌های بالا پاسخی منفی خواهد داد و این خود بیانگر این واقعیت است که فدرالیسم، یک نشانی غلط از سوی آقای خاتمی برای سرپوش گذاشتن بر علل اصلی نا‌بسامانی‌ها و نیز فرافکنی ناکارآمدی‌ها می‌باشد.
بیان چنین سخنانی نه تنها تمامیت سرزمینی کشور عزیزمان ایران را به خطر می‌اندازد بلکه به گونه موجب پدیدارشدن گسست ملی شده و حتا موجب پیدایش جنگ های داخلی و قومیتی خواهد بود .
بدین وسیله ما کنشگران سیاسی و مدنی، بیان و تجویز چنین سخنان سخیف و ضدملی را به شدت محکوم کرده و شدیدا هشدار می‌دهیم ، فدرالیسم‌خواهان همان تجزیه‌طلبان خجالتی و محجبه هستند که از سر نابخردی یا ناآگاهی در صف دشمنان تمامیت سرزمینی ایران قرار گرفته‌اند .
تجویز فدرالیسم برای کشور ایران ، از سوی هر شخصیت و در هر جایگاهی که باشد ، محکوم است و ملت ایران به اشخاص و جریان‌های فرصت‌طلب اجازه نخواهند داد که تمامیت سرزمینی ایران را دست‌مایۀ بازی‌های قدرت و قبیله‌گرایی کنند .
پاینده ایران
زنده‌باد آزادی
رضا ابراهیمی
داریوش احمدی
مجتبی اسکندری
مهرداد اکبری
مونا اکرمی
سیامک احمدی
اقبال اقبالی
هوشنگ امیراحمدی
داوود احمدلو
داراب احمدی
زرتشت احمدی‌راغب
اسماعیل احمدی‌مجد
محمد اسدی
مجید اسدی
شجاع‌الدین اعتمادی
یوسف اکبری
جلال ایجادی
اسفندیار خلف
امین آریان‌راد
محسن انصاری
هما ارژنگی
مینا افضلی
افشین افشار
مهرداد افشارشفاهی
کمال ارس
محمد آمره
توماج آرین
آرتمیس اهورا
آرمین آدریان
مانی آریامنش
هومر آبرامیان
آرش آریانفر
افشین آریاپیام
پریسا باستانی
محمد آقاعلیخانی
آناهیتا بهمن‌پور
مریم بهمن‌پور
نینا بیک
مهران بختیاری
فرامز بیگدلو
فرزین بستجانی
مسعود بربر
تیرداد بنکدار
آریا بیات‌زاده
دانیال بیات‌زاده
محمد برقبانی
شاهین باقری
امیر بیگلو
خسرو بیت‌الهی
رسول بابایی
امیرحسین بهرامی
سامان بذرپور
مهدی بختی
فرامرز بهار
گیتی پورفاضل
جعفر پارساپور
امین پوررستمی
محبوبه پوریوسفی
بهروز پورنیا
روزبه پارساپور
فوادپاشایی
ناصر پل
رامین پیرامون
رعنا پورعرب
آرش پارساجم
بابک پارساجم
بابک پاپیان دزفولی
مجید پورخداقلی
بهروز پویا
فریبا ثانی
علیرضا جاوید‌راد
افشین جعفرزاده
محمود جعفری
هرمز چمن‌آرا
پیمان حریقی
مریم حسینی
نرمین حیدرنژاد
عبدالرحمان حسنی
مسعود حاتمی
مسعود حیدرزاده
عبدالرحمن حسنی
محمد خردمند
سعید خدابنده‌لو
حمیدرضا خادم
شیوا خاکزاد
متین خلیلی
سعید خانبالو
احسان خورشیدی
جمال درودی
فریبا درودی
پروانه دشتی پیله‌رود
امید دهدارزاده
مسعود دباغی
علی درویشی
بابک دین‌داوری
احسان رمضانیان
امیر رزاقی
وحید رنجبر
فرهنگ رضایی
مسعود رضایی
آرش رحمانی
اشکان رضوی
عباس رضایی
حیدر زندی
حسین زندی
پروین زندی
اشکان زارعی
نادر زاهدی
علی رازی
جیسون رضاجرجانی
پترس راد
عارف رجایی
رامین ساعدی
سویل ساحل‌گزین
سارا سپاهانی
فرامرز سبزعلیزاده
صادق سلطانی
مهرداد سیدعسگری
شاهپور سورن‌پهلو
سپیده سبحانی
غلام سرگردان
کامیار سلطانی
مهدی شهرابی فراهانی
شیوا شفاهی
وحید شریعت‌زاده
حسین شهرستانی
جمشید شیدمهری
مهران شهنی
احمد صرامی
نیما صفا درگیری
آریا صالحی
المیرا طایی
شهروز طوسی
علی طالبی
رضا طاهری
مجتبی عالیخانی
رضا عزیزی‌نژاد
حامد عبدالهی سیرجانی
عقاب علی‌احمدی
علی علی‌بابایی درمنی
علی عسکری
عباس عطاری مشعل‌کوبه
سهیل عطشایی
ماشالله عباس‌زاده
بابک غفاری
احمد عبدلی
بابک علی‌خانی
فریبا قاسمی
فرزانه قاسمی
فرجاد قاسمی
اختر قاسمی
بهروز قربانی
کورش فرزین
وحید فرخنده‌خوی
کیوان فروزان
بهمن فرهبخش
پوران فکور
اکبر فهیمی
بهنام فرازمند
البرز فلاح
محسن فیض‌الهی
علی فرازنده
روزبه فراهانی‌پور
ناهید فرهمند
محسن قاسمی‌شاد
مهرداد قنبری
محمدحسین کمالی
بهروز کاظمی
کورش گلچین
مهران کشمیری‌زاده
حامد کاظم‌زاده
آرش کمانی‌پور سبزوار
تهمورث کشاورز
رخسار گنجی
سیامک کریمی
جمشید کیان‌فر
جمال لاهیجی
جهانگیر لقایی
بیژن مهر
کیوان محمودی
داریوش میرزاخانی
بهزاد محمدی
رضا میر
شهرزاد منفرد
عبدالله مرادعلی‌بیگی
فرهاد ملکی قفقاز
فرازمهر تقی‌زاده
حامد میرزاحسینی
علی میرساغری
مهدی میرزایی‌پور
علیرضا میردار سلطانی
امین محسنی
آفرین محرر
حسن مکرمی
مراد معلم
برزو ملکی
فاضل موسوی
نیما ناصرآبادی
عباس نگار
شاهین نژاد
محمود نجار صادقی
سارا نصیری
البرز نیک‌اخلاق
اسماعیل ونک
لیلا یزدانی
الهام یعقوبیان
آرش یحیایی
آرش بیک‌زاده
یاور یزدان‌پرست
مهرداد هدایتی
بهزاد کاظمی
امیر صدیق (ورجاوند)
نظر شما