« میهن هتل نیست که وقتی خدماتش خوب نبود ، آن را ترک  کنیم . ما اینجا خواهیم ماند .»

 این دیوارنوشته ای در حلب سوریه است ؛ شهری در کشوری ویران شده و درگیر در جنگ همگان با همگان ؛ کشوری که مردمانش خاکسترنشین آتش جنگ داخلی برآمده از فرقه گرایی شده اند. بسیاری جان باخته اند، بسیاری از مهلکه گریخته و بسیاری هم مانده اند. و از آن بسیاری که مانده اند، بسیاری در جبهه های متخاصم  به روی هم میهنان شان آتش می گشایند و بسیاری دیگر هم فقط در کشورشان مانده اند .

در چند ماه گذشته بسیار درباره ی سوریه خوانده ام . اما گمان نمی کنم که سوریه را بتوان از خلال کتاب ها و مقالات و گزارش ها شناخت، به ویژه اگر عربی ندانیم و نتوانیم آنچه را در آنجا می گذرد ، از زبان خود سوری ها بفهمیم . بدون این می توانیم دورادور ارزیابی هایی داشته باشیم از حکومت، جامعه و وقایع اخیر این کشور که شاید تمام یا بخشی از آن با واقعیت منطبق نباشد. بسیاری از ما دلایلی برای ترجیح حکومت این کشور بر معارضانش داریم و بسیاری هم هستند که آنها را در مقابل حکومت آنجا، محق می دانند. زاویه ی دید ما در مسائل ملی، منطقه ای و جهانی در نگاهمان به تحولات سوریه موثر است .

هرکسی از ظن خود شد یار من

از  درون  من  نجست  اسرار من

قصد ندارم در اینجا  به چند و چون مناقشه طرفین دعوای سوریه بپردازم . این موضوع مناقشه انگیز را به فرصتی دیگر موکول می کنم. در اینجا تنها می خواهم مختصری به این دیوارنوشته بپردازم .

نمی دانم این دیوارنوشته را کدام یک از طرفین درگیر در جنگ داخلی سوریه بر دیوار نوشته است. فحوای ملی گرایانه ی آن هم با ایدئولوژی حکومتی سوریه همخوانی دارد، هم با گفتمان معارضان میانه روی عرب سنی که روزی در قامت « ارتش آزاد سوریه » عرض اندام می کردند، و شاید هم هیچ یک و این فقط گله گذاری یک شهروند عادی سوری از فرار هم میهنان و همشهریانش، از کشور اسیر در چنگال جنگ باشد .

اما این دیدگاه، از آن هرکس که باشد، آنقدر حقانیت دارد که دیدگاه او را پیروز نهایی درگیری های سوریه کند. نه فقط در سوریه، که در هر جای دیگری، (و از جمله ایران) دیدگاه هتلی و موقتی به کشور؛ دیدگاهی که مترصد بهانه ای برای ترک و وانهادن کشور باشد؛ دیدگاهی که میهن را جز برای اقامت و بهره برداری موقت نمی خواهد، دیدگاهی غالب نخواهد شد. حتی اگر مدت زمانی هم غالب شود، بنا بر ماهیت ناپایدار خود، رفتنی است.

اما دیدگاهی که وطن را خانه ی خود می یابد، غالب باشد یا مغلوب، دیر یا زود، سرانجام با چیرگی بر مشکلات پیش روی، راه را برای بهبود نسبی یا کلی شرایط عمومی وطن باز خواهد کرد. این دیدگاه است که خواهد توانست روزی گره از مشکلات میهن باز کند. این دیدگاه چون وطن را خانه می یابد، دریافته است که نمی توان مشکلات آن را از راه دور برطرف کرد. بنابراین باید در خانه ماند و در بهسازی آن کوشید .