«در بیست ویک کیلومتری  جاده ی  نطنز – کاشان  جاده ای  منشعب می شود که طول آن  تا روستای ابیانه  بیست و چهار کیلومتر  است. سه   کیلومتر از  این  جاده  را  که پشت سر نهیم  به  روستای  هنجن  می رسیم. بعد از روستای هنجن  روستای  یارند  قرار دارد که نخستین  روستای برزرود است.  در گذشته هنجن،  ولوگرد،  چیمه، تکیه،  فریزهند و بیدهند را  بر روی هم دهستان  چیمه رود می نامیدند  و  یارند،  کمجان،  برز،  طره  و  ابیانه  را دهستان  برزرود.

در سرشماری  سال  ۱۳۴۵ ش  دهستان  برزرود  ۳۹۶۷  نفر و  دهستان چیمه رود ۱۸۷۴  نفر جمعیت  داشته  اما در سرشماری  سال ۱۳۵۵ ش جمعیت این  دو دهستان به  ۳۷۴۰  نفر  کاهش  یافته  و  چه  بسا  به  همین  دلیل  به  یک  دهستان  تبدیل  شده  است .

اکنون  شهرستان نطنز  دارای یک  بخش مرکزی  و چهار  دهستان است .  دهستان های نطنز  عبارت اند از:  برزرود،  طرق رود،  کرکس  و امام زاده  آقاعلی عباس. این  شهرستان  دارای دو  شهر است: نطنز  و بادرود. نام های  مختوم  به رود  مکان هایی هستند که  در حاشیه ی  رود  قرار گرفته اند  و رودها همه  از  کرکس کوه  سرچشمه می گیرند  که کوهی  تک افتاده  است  و بلند ترین  قله ی  آن  نزدیک  به ۳۹۰۰  متر ارتفاع  دارد.

دره  برزرود  بسیار زیباست   به ویزه  در بهار  و پاییز . درختان  گلابی، آلو،  زردآلو،  انگور، بادام،  انار،  انجیر،  توت،  گردو،  گیلاس، هلو  و …  همین طور درخت های  دیگر  از قبیل  چنار،  تبریزی،  وَن،  بید و … دره برزرود را به  گونه ای آراسته اند که  هر  رهگذری  را  به درنگ  و  تماشا  وامی  دارند .

در  سرشماری  سال  ۱۳۷۵ ش  جمعیت  دهستان  برزرود (برزرود  و  چیمه رود)  ۱۶۹۰  نفر  بوده  و  پنج  روستای  برزرود  ۷۵۲  نفر (  ابیانه ۲۸۳  نفر،  برز  ۱۱۹  نفر،  طره  ۱۳۸  نفر،  کمجان  ۱۱۰ نفر،  و  یارند  ۱۰۲  نفر)  جمعیت  داشته  است. روند مهاجرت  در  این  روستاها  به  گونه ای بوده   که  جمعیت  ۳۹۶۷  نفری  آنها   پس  از سی  سال  به  ۷۵۲  نفر  کاهش  یافته است. در  سال  ۱۳۴۵ش تنها  روستای   ابیانه  ۲۱۸۱ نفر  جمعیت  داشته  است . جمعیت   روستای  ولوگرد  هم  از ۲۷۲  نفر  در  سال  ۱۳۴۵  به ۱۳۷  نفر  در  سال  ۱۳۷۵  کاهش  یافته  است  .»  (  ۱ )

روستای  برز  از روستاهای  باستانی   ایران  است  که  پیشینه ی  آن  به  پیش   از  اسلام  می رسد.  از  نشانه های  باستانی  بودن  این  روستا  یکی  هم  وجود  گورستان های  زرتشتی  و  یهودی  در  آن است. در دوره های  گوناگون  تاریخی  مردانی  بزرگ  از  برز  برخاسته اند  که  از  میان  آنها  به  میرزا  ابوالمعالی،  وزیر  شاه عباس  اول  و  میرزا محمدباقر،  شاعر  دوره ی  صفوی  می  توان  اشاره  کرد.(  ۲  )

در  روز  ۱۹ شهریور ماه  ۱۳۸۹  و همزمان با  عید فطر  شماری از  اهالی  روستای  برز  با  فراخوان «کانون  نواندیشان  برز»  –  که یک سازمان  مردم نهاد (NGO )  است  –   برای  پاکسازی  این  روستای  تاریخی  در  روستای  برز گرد آمدند .

  این  گروه  در  طول  دو  روز  زباله های  پراکنده  شده  در  زمین¬ها،  باغ¬ها،  جوی¬ها، گذرگاه¬ها و کوچه¬های  این  روستا  را  جمع آوری  کردند.  در همایشی  که  در  روز  ۲۸  مهرماه  ۱۳۸۹   از  سوی  کانون  نواندیشان  برز  در  مجتمع  فرهنگی –  ورزشی  کوثر  در  تهران  برگزار  شد، فیلمی  از این  کوشش  درخشان   که  نمونه¬ای آموزنده  از  یک  کوشش  مسوولانه¬ی   جمعی  را  به نمایش  می گذاشت،  به  نمایش  در آمد.  گفتنی  است  که  پاکسازی  روستای  برز  تنها  یکی  از  کارهایی  است  که  کانون  نواندیشان  برز  برای  بازجان بخشی   به   زندگی  اجتماعی –  فرهنگی  زادگاه   خود   در  برنامه¬ی  خود  آورده است. کانون  نواندیشان  برز   بر آن  است   تا   با  بسیج  همه جانبه ی   توانایی ها  و  سرمایه  های   فرزندان  خود  در  ایران  و  در بیرون  از  آن  برای  نجات  این  یادگار  فرهنگی   ایران زمین  از  نابودی  و  فراموشی  بکوشد.

پی  نوشت ها :

۱. سادات  اشکوری،  کاظم. افسانه های  دهستان   برزرود .  تهران   نشر  هزار کرمان    چاپ  دوم   ص ۷-۶.
۲.  تارنمای   برزرود  با این  نشانی: www.barzrood.com

روی جلد کتاب « افسانه های دهستان برزرود » ، پژوهش کاظم سادات اشکوری ، نشر هزار کرمان