پروفسور لطفی علی عسکرزاده ، پایه گذار « منطق غیردقیق»

لطفی علی‌ عسکرزاده (۱۵ بهمن ۱۲۹۹، برابر با ۴ فوریهٔ ۱۹۲۱، باکو ) ، مشهور به لطفی‌زاده یا لطفی ع. زاده ، بنیادگذار منطق فازی و استاد دانشگاه برکلی در کالیفرنیا است و لقبِ «اُستادتمام» دارد. در بخش یادکرد منابعِ اکثر متون فنیِ مربوط به منطق فازی، نام او به‌ گونه ی «زاده» ذکر می‌شود . در متن های علمی زبان فارسی نام او به گونه ی « لطفی زاده » آمده است .

لطفی علی‌ عسکرزاده در ۱۵ بهمن ۱۲۹۹ خورشیدی (۴ فوریهٔ ۱۹۲۱ میلادی) از پدری ایرانی (اردبیلی) و یک مادر یهودیِ روس در باکو و دارای تابعیت ایرانی ــ که آن زمان در جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان واقع در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بود ــ زاده شد .  پدرش روزنامه‌نگار و بازرگان، از اهالی اردبیل و خبرنگار روزنامهٔ «ایران» و مادرش فانیا کوریمان ، پزشک کودکان یهودی روس بود. لطفی تحصیلات ابتدایی خود را در همین شهر و به زبان روسی آغاز کرد. والدین لطفی، در پی قحطی و نایابی ناشی از سیاست‌های تعاونی‌سازی دوران استالین، باکو را ترک کرده و به ایران و شهر تهران مهاجرت کردند. او در این زمان ده ساله بود. وی در تهران در دبیرستان البرز (به نام پیشین: مدرسه مسیونری پرسبیتری) و در دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد.

لطفی‌زاده در امتحانات دانشگاه تهران مقام دوم را کسب کرد. در سال ۱۹۴۲ رشتهٔ مهندسی برق را در این دانشگاه با موفقیت به پایان رساند و در دوران جنگ دوم جهانی و اشغال ایران توسط متفقین به ایالات متحده مهاجرت کرد. در «مؤسسهٔ فناوری ماساچوست» (ام.آی. تی) ادامه تحصیل داد و در سال ۱۹۴۶ درجهٔ کارشناسی ارشد در مهندسی برق را دریافت نمود. به‌دلیل اقامت والدینش در نیویورک سیتی، از دانشگاه کلمبیا تقاضای پذیرش کرد و در مقطع پی اچ دی با یک منصب تدریس پذیرفته شد. در سال ۱۹۴۹ فارغ‌التحصیل و سال بعد استادیار همان دانشگاه شد.

لطفی زاده زاده ده سال در دانشگاه کلمبیا تدریس کرد، و در سال ۱۹۵۷ به درجهٔ استاد تمامی ارتقا یافت. او از سال ۱۹۵۹ تاکنون در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی تدریس کرده است. او اثر پیشگامانه خود در زمینهٔ مجموعه‌های فازی را در ۱۹۶۵ منتشر کرد ؛ اثری که در آن به شرح ریاضیات نظریه مجموعهٔ فازی پرداخت. او در ۱۹۷۳ نظریهٔ منطق فازی خود را طرح کرد.
وی در دانشگاه کلمبیا، با تدریس در زمینهٔ «تئوری سیستم‌ها» کارش را آغاز کرد. سپس به تدریس در چند دانشگاه معتبر آمریکا پرداخت. در سال ۱۹۵۹ به برکلی رفت تا به تدریس الکتروتکنیک بپردازد. از سال ۱۹۶۳، ابتدا در رشتهٔ الکتروتکنیک و پس از آن در رشتهٔ علوم کامپیوتر کرسی استادی گرفت.
لطفی‌زاده همچنین درکنار جان ر. راگاتسینی در ۱۹۵۲ به خاطر پیشگامی در توسعه دادن تبدیل «زد» ، که در پردازش سیگنال‌های گسسته مورد استفاده قرار می‌گیرد ، شناخته شده است. این روش‌ها هم‌اکنون در پردازش سیگنال‌های گسسته، کنترل دیجیتال، و دیگر سیستم‌های گسسته در صنعت و پژوهش مورد استفاده است. این دو حرف زد را برای تبدیل «زد» به‌کار برده و رایج کردند .
پروفسور لطفی‌زاده دارای ۲۵ دکترای افتخاری از دانشگاه‌های معتبر دنیاست. او در سال ۱۹۷۳ به عضویت در آکادمی ملی مهندسی برگزیده شد. بیش از ۲۰۰ مقالهٔ علمی را به‌تنهایی در کارنامهٔ علمی خود دارد و در هیئت تحریریهٔ ۵۰ مجلهٔ علمیِ جهان مقام «مشاور» داشت. وی یکی از پژوهشگرانی است که دارای بیشترین ارجاع (highly-cited) در مقالات علمی دنیاست. لطفی زاده تا اکتبر ۲۰۱۴، ۱۴۰٬۰۰۰ یادکرد در گوگل اسکالر داشته و نیز ۳۵۰٬۰۰۰ مقاله دارای کلمهٔ «فازی» در عنوان خود بوده‌اند. در اسفندماه ۱۳۹۴ دانشگاه تهران به عنوان اولین دانشگاه محل تحصیل او ضمن برگزاری بزرگداشتی نشان دکترای افتخاری خود را به وی اهدا کرد . [۱] لطفی زاده که در سال‌های پایانیِ جنگ جهانی دوم به ایالت های متحد آمریکا مهاجرت کرده بود ،  هم اکنون در همین کشور زندگی می کند .

در سال ۱۳۷۰ ایرج هاشمی زاده که در اتریش زندگی می کرد ، در ستونی که در مجله ی «کلک » از او با نام « در غرب چه خبر ؟ » منتشر می کردیم ، استاد لطفی زاده را به ایرانیان شناساند و آگاهی هایی سودمند از « نظریه ی منطق غیردقیق » (فازی لاجیک ) که از دستاوردهای او بود ، به دست داد . لطفی زاده دستیابی به جایگاه خیام و خوارزمی و جمشید کاشانی و اسفرازی ایرانی را در جهان تکرار کرده است .

پی نوشت :

۱. فرهنگنامه ی ویکی پدیای فارسی