ماجرا 

در بازی های هفته ی پایانی لیگ برتر ایران که با نام « جام خلیج فارس » از آن یاد می شود ، برای روشن شدن نام تیم قهرمان لیگ انجام دو بازی لازم بود : بازی تیم سپاهان اصفهان با تیم سایپا و بازی تیم تراکتورسازی تبریز با تیم نفت تهران . با اینکه مدیران لیگ برای پیشگیری از تبانی در برد و باخت ، زمان برگزاری بازی ها را همزمان قرار داده بودند ، رویدادی شگفت ، یک جنجال زشت فوتبالی برپا کرد ؛ جنجالی که دستاوردی جز به لجن کشیدن خاطره هایی از بازی هایی خوب و کوشش های گروهی غرورآفرین تیم های فوتبال ایرانی نداشت . ماجرا چنین روی داده است : بازی تیم سپاهان با سایپا در وقت قانونی به نتیجه ی دو بر صفر به سود تیم سپاهان پایان می یابد . درهمین زمان بازی دو تیم تراکتورسازی و نفت تهران در لحظه های پایانی در جریان است . در شرایطی که تیم تراکتورسازی ۳ بر ۱ از تیم نفت پیش افتاده است ، با اخراج آندرانیک تیموریان ، ده نفره می شود ، دو گل دریافت می کند و نتیجه ۳ بر۳ می شود . ناگهان شایعه ای در ورزشگاه می پیچد که می گوید : « نتیجه ی بازی سپاهان و سایپا با نتیجه ی تساوی ۲ بر ۲ پایان یافته است . » گروهی از بازیکنان نیمکت نشین تیم تراکتورسازی با باورکردن این شایعه و از آنجا که با چنین نتیجه ای ، تراکتورسازی قهرمان می شد ، به زمین می ریزند و بازی را پایان می دهند ! کمی بعد روشن می شود تساوی سپاهان و سایپا تنها یک شایعه است که بی دلیل ، دهان به دهان گشته است و سپاهان بازی در برابر سایپا را برده است .

بررسی گفته ها 

۱. در هنگام برگزاری مسابقه ی تراکتورسازی و نفت تهران ، دستگاه نمایشگر ( scorboard ) ورزشگاه خراب بوده و کار نمی کرده است . در دقیقه های پایانی ارتباط دستگاه های تلفن همراه با بیرون از ورزشگاه قطع شده است .

پاسخ : چه کسی مسئول خراب بودن دستگاه نمایشگر ورزشگاه است ، جز مدیران ورزشگاه ؟ تماشاگر فوتبال که با پرداخت بهای بلیت به ورزشگاه می رود ، برای دیدن بازی می رود یا صحبت کردن با تلفن همراه برای دریافت نتیجه ی یک بازی دیگر در استانی دیگر ؟ ! آیا تماشاگری که به هنگام حضور در ورزشگاه با تلفن همراه نتیجه ی بازی دیگر را دنبال می کند ، بهتر نیست در همان خانه ی خود بنشیند و با تماشای شبکه های گوناگون ، همزمان از نتیجه ی بازی ها آگاه شود ؟ زمانی ما در خانه ، گزارش بازی را از زبان گزارشگرانی چون روانشاد عطا بهمنش یا روشن زاده را از رادیو ایران می شنیدیم ؛ الان با داشتن تلفن همراه در جیب ، باز هم در ورزشگاه « بازی را نگاه نمی کنیم » بلکه داریم نتیجه ی یک بازی دیگر را دنبال می کنیم . این دو چه تفاوتی با هم دارند و برای چه به ورزشگاه می رویم ؟  هنگامی که در فضایی محدود مانند یک ورزشگاه ، چند ده هزار نفر بخواهند با تلفن همراه صحبت کنند ، بسیار طبیعی است که سرور خدمات رسان نتواند این همه ارتباط را برقرار کند و گروهی پشت خط بمانند . مدیران باشگاه سپاهان در پایگاه اینترنتی این تیم اعلام کرده اند ، اعلام قطع بودن خط ارتباط تلفن همراه در ورزشگاه نادرست است و تصویرهای بسیاری از ارتباط با تلفن همراه در همان دقیقه ها وجود دارد .

روانشاد عطا بهمنش ، گزارشگر و تفسیرگر برجسته ی ورزش ایران

۲. فغانی ، داور بازی با اخراج تیموریان شکست تیم تراکتورسازی را رقم زد !

پاسخ : آندرانیک تیموریان یکی از بهترین فوتبالیست های ایران است و به افتخار کاپیتانی تیم ملی ایران هم نایل شده است . اما تیموریان در این بازی دو بار خطا کرده است : یک بار به دلیل نگاه داشتن بی اندازه ی توپ و وقت کشی ، و بار دوم به سبب توهین . این دو کار سبب شد که او دو بار کار زرد بگیرد و از میدان اخراج شود .فغانی ، داور این مسابقه یکی از بهترین داوران تاریخ فوتبال ایران است و در آخرین فینال جام ملت های آسیا در زمین داوری کرده است . آیا داور می تواند رفتار نادرست یک بازیک افتخارآفرین و عزیز ایران را نادیده بگیرد و همچنان عادل باقی بماند ؟

صحنه ی درگیری آندرانیک تیموریان با بازیکن حریف

۳. منصوریان ، مربی نفت تهران می گوید نفت تهران یک بار دیگر راه قهرمانی سپاهان را هموار کرد !!! و در جایی دیگر گفته شده است : جام به صاحبش نرسید . [۱]

پاسخ : علیرضا منصوریان ، مربی تیم نفت تهران با این سخن یکی از شگفت انگیزترین سخنان این جنجال را بر زبان آورده است . اگر به جای تیم نفت تهران ، تیم سایپا در برابر تیم تراکتورسازی بازی می کرد ، آیا ایشان باز هم چنین برآوردی از موفقیت تیم سپاهان داشت ؟ آمارها نشان می دهند که تیم سپاهان در فاصله ی نوروز ۱۳۹۴ تا روز بازی پایانی ، با کوشش بسیار ، افت موقت خود در هفته های پایانی را جبران کرده و در واقع تا شب مسابقه بر روی نواری از پیروزی های پی درپی بوده است . [ ۲ ]

حسین فرکی ، مربی تیم سپاهان

آیا آقای منصوریان نمی داند که با سخن گفتن دوپهلو در باره ی موفقیت یک تیم که برای پیروزی از هیچ کوششی فروگزار نکرده است ، ارزش «کوشش» را در نزد جوانان کم تجربه بی ارج می کند ؟ چرا تیم منصوریان در فاصله ی اخراج تیموریان از زمین از تیم ده نفره تراکتورسازی بازی را نبرد و کار را تمام نکرد ؟ گفته می شود ، پیروزی سپاهان با تساوی نفت تهران و تراکتورسازی تبریز میسر شد ؛ چرا منصوریان بر روی ادامه ی بازی پافشاری نکرد و بازی را ادامه نداد ؟ اگر این رویداد زشت به درستی بررسی شود ، تازه معنای رفتارهای ضدورزشی مانند «به راه افتادن پایکوبی با شنیدن خبر آسیب دیدن بازیکنان تیم حریف در اردوهای ورزشی » روشن می شود ؛ اینکه ما به جای کوشش در میدان مسابقه برای رقابت واقعی ، بر روی بدبیاری های تیم حریف سرمایه گذاری کنیم ! اگر آقای منصوریان از مفهوم « قاعده ی بازی » خبر داشته باشد ، قاعده ی بازی می گوید : « صاحب جام لیگ چهاردهم تیم سپاهان است . » با نگاهی به جدول نتایج لیگ می توان دریافت که تیم های نفت و سپاهان و تراکتورسازی باید برنده ی بازی می بودند تا به جایگاه بهتری دست یابند ؛ در واقع رقابت برای مقام اول تا سوم میان این سه تیم شکل گرفت ؛ با خودداری دو تیم نفت و تراکتورسازی از بازی ، و برد سپاهان از سایپا ، سپاهان قهرمان لیگ برتر شد .

علیرضا منصوریان ، مربی تیم نفت تهران

۴ . روزنامه ی فرانسوی گاردین : جشن قهرمانی لیگ برتر ایران در دو جا ! تلویزیون ترکیه : تیم تراکتورسازی نماینده ی ۳۵ میلیون ترک در ایران !!!

پاسخ : تیم تراکتورسازی ستارگان بزرگی را به فوتبال ایران شناسانده است . پهلوان کریم باقری ، نماد  میهن پرستی و جوانمردی و غیرت ورزشی در این باشگاه به جهان فوتبال پای گذاشت و امروز مربی تیم پرسپولیس است . اما اینکه روزنامه ی گاردین این جنجال را به تیتر یک خود تبدیل کرده ، باید توجه هر ایرانی را به خود جلب کند . چندی پیش ، آلن ایر ،مشاور فارسیدان وزارت امور خارجه ی آمریکا ،در پاسخ این پرسش که « هوادار کدام تیم هستی ؟ » در پاسخ با هیجان گفت : تراکتور !!! به راستی چه شده که شهرت تیم تراکتورسازی تا دفتر اوباما هم رسیده است ؟ تیم تراکتورسازی تنها چند سالی است که جایگاه خوبی در جدول لیگ برتر به دست آورده است . در پاسخ تلویزیون لودیه ی اشغالی ( ترکیه ی کنونی ) هم باید پرسید ، این تلویزیون این رقم ۳۵ میلیون نفر را از کجایش درآورده است ؟ شمار ترک تباران در ترکیه ی امروزی هم سه درصد بیشتر نیست . در ایران در چند استان ، ایرانیان ترک زبان زندگی می کنند ، نه ترک تبار !

کریم باقری در روزهای اوج بازی خود در فوتبال ایران

۵. واکنش نمایندگان استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و اردبیل : در پایان جلسه ی علنی روز یکشنبه ۲۷ اردیبهشت محمدحسین فرهنگی ، رحمانی ، علیلو ، حسن نژاد، قاضی پور ، پیرموذن ، فتحی پور ، شیری ، دواتگری و قره سید، نمایندگان شهرهای تبریز ، مرند ، شبستر ، ارومیه، اردبیل، مراغه ، و کلیبر ۱۳۹۴ در تذکر  کتبی خود به وزیر مرزش و جوانان ، بر ضرورت رسیدگی به مسائل رخ داده در مسابقه ی پایانی لیگ برتر تاکید کردند . پیرموذن ، نماینده ی اردبیل در گفتگویی با «روزنامه ی شرق» چنین می گوید : « ما دو اعتراض داریم ؛ اول اینکه تمام کارشناسان داوری هم گفتند که حرکت آقای آندو در حد کارت نبود و مهم تر ، اتفاق ۱۰ دقیقه ای پایانی است که مسئولان به خاطر باورهای امنیتی شان که سلیقه ای و فراقانونی بوده ، آمدند و آن دروغ را گفتند . گفتند که بازی سپاهان مساوی شده و مربی ما برای حفظ نتیجه ، بازی دفاعی انجام داد و گرنه تیم تراکتور که هجومی ترین تیم لیگ است در آن چند دقیقه هجومی بازی می کرد. » !!! [ ۳]

محرم نویدکیا ، بازی ساز  بزرگ فوتبال ایران

پاسخ : در همه ی مسابقه های فوتبال جهان ، برای شناختن قهرمان همه ی بازی ها برگزار می شود ، حتا بازی های فرمایشی که برگزاری و برد یکی از دو تیم در نتیجه تاثیری ندارد . گاهی تیم های فوتبال نامدار ، چند هفته مانده به برگزاری بازی های هفته ی پایانی یک جام ، پیروزی زودهنگام خود را جشن می گیرند ، اما در این بازی هم ، بازی را تا نواخته شدن سوت پایان بازی ادامه می دهند . چرا تیم تراکتورسازی با شنیدن یک سخن از بیرون زمین و نه یک منبع مسئول مانند رادیو و تلویزیون ، بازی را برای شادمانی کردن در پیروزی ای که باید ازیک تریبون رسمی اعلام شود ، ترک کرده است ؟ دیگر اینکه تیمی که دفاعی بازی می کند ، « مسئولیت بازی دفاعی » خود را می پذیرد . مگر هر بازی دفاعی ای به حفظ نتیجه و برد می انجامد ؟ مسلما ، نه ! این زبانزد مشهور که می گوید : « بهترین دفاع حمله است » همین واقعیت را گوشزد می کند که شما برای پیروزی و حتا برای نگاهداشتن برتری نسبی در میان باید رفتار تهاجمی در فوتبال را ادامه بدهید . در فوتبال ، مفهومی به نام « ضدحمله » هست که در آنی می تواند نتیجه ی بازی را دگرگون کند و آقای پیرموذن اگر به معنای آن توجه کند ، می تواند در نظر خود تجدیدنظر کند . شگفت انگیز است که آقای پیرموذن به ده نفره بودن تیم تراکتورسازی در این بازی توجه ندارد و از بازیکنان این تیم توقع بازی هجومی را هم دارد .
گفته می شود ،

« در سال ۲۰۱۰ و در جریان بازیهای هفته ی آخر لیگ ترکیه همین اتفاق برای تیم فنرباغچه و هواداران این تیم روی داده بود . در آن سال تیم فنرباغچه در حالی مقابل تیم ترابوزان اسپور قرار گرفته بود که برای قهرمانی نیاز به برد داشت . در مقابل اگر این تیم بازی را مساوی می کرد و در بازی همزمان رقیبش تیم بورسا اسپور هم مقابل بشیکتاش به تساوی می رسید ، باز هم این تیم فنر باغچه بود که قهرمان می شد . در دقایق پایانی در ورزشگاه اعلام شد بازی تیم های بورسا اسپور و بشیکتاش با نتیجه ی مساوی یک – یک به پایان رسیده ، با توجه به نتیجه ی مساوی یک – یک تیم های فنر باغچه و ترابوزان ، هواداران فنرباغچه شروع کردند به جشن و پایکوبی و بازیکنان این تیم هم در ورزشگاه دور افتخار زدند ، اما هنوز جند دقیقه ای نگذشته بود که خبر واقعی اعلام شد و با پیروزی ۲ بر یک تیم بورسا اسپور ، چشن فنرباغچه به خشونت کشیده شد . » [ ۴ ]

بد نیست ، آقای پیرموذن و دیگر نمایندگان معترض به شباهت این دو رویداد با یکدیگر توجه کنند و ببینند که آیا سرچشمه ی این دو رویداد از یک جا هست یا نه ؟
برگزارکنندگان بازی های المپیک ، ورزش و برگزاری مسابقه را شیوه ای برای استوارترکردن دوستی میان مردم یک کشور و میان آنها با ملت های دیگر می دانستند . آیا به تازگی واژه های «ورزش» و «مسابقه» معنای دیگری پیدا کرده اند ؟

علیرضا بیرانوند ، دروازه بان تیم نفت تهران در جایی از یک گفتگو چنین گفته است :

« – انگار یکسری شایعه هم در مورد بازی اصفهان به گوش تان رسیده بود ؟
بیرانوند : یکی گفته بود سایت سپاهان زده که بازی سپاهان سایپا ۲-۲ شده . به هرحال این دروغ را به گوش تراکتوری ها رساندند . حتی فغانی ( داور بازی ) هم انگار فهمیده بود [ تصور کرده بود ] که بازی اصفهان ۲-۲ شده بود .فکر می کنم ناظر بازی بازی بود که به فغانی گفت بازی سپاهان مساوی شد . البته به نظر منناظر بازی برای این کارش یک دلیل مهم داشت .
– چه دلیلی ؟
بیرانوند : خب وقتی فغانی ، آندو را اخراج کرد و بازی مساوی شده بود ، هواداران تراکتور شعار می دادند وای به حال فغانی اگر تیم ما برنده نشود و اینکه اگر ببازیم چه می کنیم و حرف های اینچنینی . احتمالا به خاطر همین شعارها هم ناظر بازی چنین حرفی را زد !!!
………………………………….
………………………………….
«بیرانوند : شانس آوردیم که تماشاچی ها برای شادی به زمین ریختند و خوشحال بودند . وگرنه معلوم نبود چه بلاییی سرمان می آمد !!!
– مگر چطور مگر ؟ تماشاچی ها از نفتی ها شاکی بودند ؟
بیرانوند : خیلی . حتی پس از اینکه فکر کردند تیمشان قهرمان شده ، یکی از آنها آمد و یقه ی مرا گرفت و گفت چرا گفتی نمی گذارم تراکتور قهرمان شود و از این حرف ها . » [۵ ]

با این وصف ، هر تیم میهمان برای دفاع از خود در برابر تماشاچیان تیم میزبان ، باید یک لشکر مجهز مسلح به سلاح گرم همراه داشته باشد تا اگر بر تیم میزبان پیروز شد ، زنده از زمین بیرون برود .

دستاوردهای دیده نشده

در این میان بی توجهی به دستاوردهای فوتبال ایران به گونه ای شگفت انگیز ادامه دارد :
۱. ارزش مقام سوم برای تیمی جوان مانند نفت تهران ؛ ارزش مقام دوم برای یک تیم مانند تراکتورسازی در لیگ برتر ، و مقام اول برای تیمی مانند سپاهان که برای پنجمین بار جام را به دست می آورد ظاهرا ارزرشی ندارد و این تیم ها از توجه و ستایش لازم برخوردار نمی شوند .
۲. دستیابی به توانایی ۹۰ دقیقه بازی که بسیار دیده می شود که نتیجه ، نه در لحظه های پایانی نیمه ی دوم که در ثانیه های وقت اضافی تغییر می کند .
۳. داوری یک داور ایرانی در بازی پایانی جام ملت های آسیا و بی نیازشدن از به کارگیری داور خارجی برای بازی های پایانی لیگ برتر .

یحیی گل محمدی ، مربی تیم ذوب آهن

۴. برخورداری تیم سپاهان از قهرمان پیشکسوت فوتبال ، حسین فرکی ؛ بهره مندی تیم پرسپولیس از یاری های پهلوانی چون کریم باقری و مربیگری بازیکن برجسته ی فوتبال ایران ، علیرضا منصوریان در تیم نفت تهران که نشان می دهد ، ایرانیان در بهره مندی سرفرازانه از سرمایه های معنوی ملی توفیق یافته اند .

۵. مربیگری یحیی گل محمدی ، جوان شایسته ی فوتبال ایران در مقام مربی تیمی مانند ذوب آهن که ادامه ی یادهای درخشان بازی های اوست . یاد  گلی که او در پایان بازی با ایرلند به این تیم زد ، از زیباترین خاطره های ورزش ایرانیانی است که آن بازی را دیده اند .

                                                                                                            ۲۹  اردیبهشت  ۱۳۹۴

پی نوشت ها :

۱. روزنامه ی ایران ورزشی ، شماره ی ۵۰۷۸ ، دوشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۴ ، ص ۱۱ .

۲. به نقل از بررسی عادل فردوسی پور در برنامهی ۹۰ ، شامگاه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۴ .
۳ روزنامه ی شرق ، شماره ی ۲۳۰۲ ، دوشنبه ، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۴ ، ص ۱۸ .
۴. روزنامه ی خبر ورزشی ، شماره ی ۵۱۷۸ ، دوشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۴ ، ص ۳ .
۵. گفتگوی سمیرا شیرمردی با علیرضا بیرانوند ، در روزنامه ی ایران ورزشی ، شماره ی ۵۰۷۸ ، دوشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۴ ، ص ۳ .