بیش از شش ماه از مراسم تنفیذ و آغاز به کار دولت پزشکیان می‌گذرد. در این دورۀ شش‌ماهه، کشور شاهد تحولات شایان توجهی بوده و البته برخی اقدامات مثبت و شماری ناکامی‌ها نیز تجربه شده است. در حوزۀ عمومی، دو شاخص بسیار مهم در مرکز توجه بخش بزرگی از جامعۀ ایرانی است: نخست وضعیت اقتصادی و شاخص‌های اقتصادی مرتبط با زندگی روزمره و معیشت شهروندان؛ یعنی گرانی، تورم و ارزش پول ملی و قیمت برابری ارزهای خارجی از‌ جملۀ اساسی‌ترین حوزه‌هایی است که به دلیل اثر‌گذاری مستقیم بر زندگی روزمرۀ میلیون‌ها ایرانی و بی‌ثباتی‌های گسترده بازار ارز و پول، مورد توجه بخش زیادی از ایرانیان است. افزایش شمار اعضای اقشار فقیر، افزایش فشار‌های معیشتی بر بسیاری از ایرانیان به‌ ویژه جوانان، افزایش طلاق و آسیب‌های اجتماعی و مانند آن از‌ جمله تبعات استمرار مشکلات اقتصادی کشور است که به تشدید نارضایتی‌ها منجر می‌شود. در این حوزه، دولت در شش ماه گذشته کارنامۀ موفق و قابل دفاعی ندارد. موضوع دومی که افکار عمومی به صورت گسترده با نگرانی آن را تعقیب می‌کند، سیاست خارجی کشور است. در این زمینه نیز وضعیت کشور در حالت بلاتکلیفی قرار گرفته و دستاورد محسوسی ربه دست نیامده است. در حوزهۀ سیاست داخلی نیز عملکرد وزرا و استانداران از‌ جمله مباحثی است که در حوزۀ عمومی مورد توجه افکار عمومی قرار دارد.
۱. شش ماه از آغاز به کار دولت می‌گذرد. پس از دوره‌ای دو‌ماهه از ثبات نسبی بازار کشور، از اول خرداد تا اوایل مرداد‌ ۱۴۰۳، با شروع به کار دولت، تلاطم در بازار، بیش از پیش، خود را هویدا کرد. دولت با معرفی وزرایی با سلایق مختلف سیاسی و شعار وفاق ملی، در حالی کار خود را آغاز کرد که از اردیبهشت ۱۳۹۷ به دلیل خروج ترامپ از برجام، تکان‌های شدیدی به بازار کشور وارد شده و تورم و متعاقب آن گرانی، اثرات دردناکی در زندگی روزمرۀ مردم و معیشت عموم شهروندان بر جای گذاشته است. موج نارضایتی عمومی از روند‌های موجود، به‌ ویژه در حوزۀ اقتصادی، خود را در انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری نشان داد. ‌مشارکت‌نکردن بخش بزرگی از ایرانیان در سه انتخابات گذشته، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های نارضایتی عمومی است که تاکنون کمتر دربارۀ آن سخن گفته شده یا بررسی عمیقی دربارۀ آن انجام شده است.

صداو‌سیمای کشور و دیگر رسانه‌ها و نیز مراکز علمی و پژوهشی و ‌دولتمردان بسیار گذرا و ساده به آن پرداخته‌اند و حداکثر کاری که صورت گرفته، اشاره به قهر‌کردگان با صندوق رأی بوده و اقدام مشخصی برای تحلیل و بررسی عمیق چرایی این پدیده انجام نشده است. در‌ حالی‌ که در شش‌ ماهۀ اخیر، افزون بر تحولات لبنان و غزه، منطقه شاهد فروپاشی نظام سیاسی حاکم بر سوریه بود و به این ترتیب، سیاست منطقه‌ای ایران نیز از این دگرگونی بی‌تأثیر نخواهد بود، اما در عالم واقع هیچ نشانه‌ای از تغییرات کلی و جزئی در سیاست خارجی مشاهده نشده است. به‌ ویژه آنکه تحولات اخیر منطقه‌ای با شروع به کار دولت تازۀ آمریکا همراه بوده‌ و پیش‌بینی می‌شود حضور آقای ترامپ در کاخ سفید، صفحۀ جدیدی از مناسبات ایران و آمریکا را رقم خواهد زد.

۲. پس از شش ماه از آغاز به کار دولت، ضروری است دولت در گزارشی مستند و تفصیلی به ملت ایران، عملکرد خود در حوزۀ اقتصادی و نیز سیاست خارجی را مورد ارزیابی دقیق و غیرشعاری قرار دهد و دربارۀ چرایی کامیابی‌های احتمالی و ناکامی‌های روی‌داده، با ملت ایران سخن گوید. گزارش صریح، روشن و واقع‌بینانه از وضعیت کشور و علل بروز گرانی‌های اخیر و کاهش شدید ارزش پول ملی و راهکار دولت برای مدیریت این وضعیت در شش ماه آتی، از‌ جمله بخش‌هایی است که باید به اطلاع ملت ایران برسد‌ و در نهایت گفته شود، آیا با استمرار وضع موجود، امکان اصلاح رویه‌ها و بهبود وضعیت معیشتی مردم در دسترس خواهد بود یا خیر؟ ‌اگر پاسخ آری است، چگونه؟ و اگر پاسخ منفی است، چرا؟ و برای فائق‌آمدن بر این موانع چه باید کرد؟ دولت به صورت مشخص قرار است در شش ماه آینده چه فعالیت‌هایی برای مدیریت مسائل کشور داشته باشد؟ این اقدمات چگونه و با چه نقشۀ راهی اجرائی می‌شوند؟ فرایندها و مراحل کار چیست و پیش‌بینی دقیق دربارۀ نتایج این اقدمات چه خواهد بود؟ یعنی قرار است کشور در شش ماه آتی شاهد چه وضعیتی باشد؟ دولت باید به شهروندان ایرانی بگوید قرار است تا شش ماه آینده از وضع موجود به صورت دقیق به چه نقطه‌‌ و وضعیتی برسیم؟ یا اینکه دولت به روشنی اعلام کند، با توجه به شرایط موجود، کشور چنین امکانی وجود ندارد و صادقانه بگوید روندهای جاری چنین امکانی به دولت نخواهد داد که افقی از شش ماه آینده کشور را ترسیم کند. در ارزیابی شش‌ماهۀ فعالیت‌های دولت، همچنین ضروری است عملکرد تک‌تک وزرا و استانداران مورد ارزیابی قرار گیرد. در بسیاری از بخش‌ها، مدیران دولت نتوانسته‌اند در حیطۀ وظایف و اختیارات قانونی ظاهر شوند و برخی از استان‌های کشور به دلیل ناکارآمدی استانداران دچار مسائل دیگری شده که شرایط را برای هموطنان دشوارتر کرده است. آیا دولت برای تغییر برخی وزرای ناکارآمد و استانداران ناتوان برنامه‌ای دارد؟ استمرار فعالیت این استانداران نه‌ تنها به نارضایتی‌ها دامن می‌زند، بلکه موجب می‌شود کشور با مسائل بزرگ‌تری دست به گریبان شود.

۳. به نظر می‌رسد، سیاست خارجی گرانیگاه فعالیت‌های دولت است. شاید چنین به نظر برسد که در این وضعیت که برای سیاست خارجی روی داده، امکان پیشبرد برنامه‌های اقتصادی و بهبود جدی وضعیت معیشتی شهروندان چندان ساده نیست. در شرایطی که به نظر می‌رسد راه گفت‌وگو و فراتر از آن مصالحۀ ایران و طرف‌های اروپایی و آمریکا با موانع جدی روبه‌رو شده، برنامۀ دولت در حوزۀ سیاست خارجی چیست؟ آیا در این شرایط دولت می‌تواند به فعالیت‌های ثمر‌بخش در حوزۀ اقتصادی در داخل ادامه دهد؟ در‌ صورتی‌ که پاسخ مثبت است، دولت چگونه می‌تواند در این بخش اهداف اعلامی خود در سیاست خارجی را محقق کند؟ گذشت شش ماه از عمر دولت زمان زیادی نیست، اما با توجه به اینکه فعالیت‌های دولت با سرنوشت ده‌ها میلیون ایرانی مرتبط است و لحظه لحظۀ زندگی هموطنان تحت تأثیر فعالیت‌ها، برنامه‌ها و اقدامات دولت قرار دارد، ضروری است در گزارشی کارنامۀ شش‌ماهۀ فعالیت‌های خود را به اطلاع هموطنان برساند تا زمینۀ بحث و گفت‌وگوی جدی دربارۀ کارنامۀ شش‌ماهۀ دولت فراهم شود. آیا رئیس‌جمهور با ملت ایران به صورت شفاف سخن می‌گوید و گزارش دقیقی از وضعیت کشور ارائه می‌شود؟

برگرفته از : روزنامۀ شرق ، ۲۲ بهمن ۱۴۰۳ (با ویرایش)