گوشه های پنهان توطئه برای تجزیه ی مهاباد

پژوهش : پیمان حریقی بوکانی – هوشنگ طالع

چاپ اول : ۱۳۸۹ ؛ چاپ دوم : ۱۳۹۳

۲۹۲ صفحه – ۱۲۵۰۰ تومان

ناشر: انتشارات سمرقند – تلفن ۸۸۳۱۴۶۱۲ – ۰۲۱

هنگامی که در سوم شهریورماه ۱۳۲۰ سربازان سه ارتش اشغالگر انگلستان ، اتحاد جماهیر شوروی و ایالت های متحد آمریکا به ایران پای نهادند ، کمتر سیاستمداری می توانست پیامدهای شوم و دامنه دار این اشغال را که برای دهه ها – و تا به امروز – ایران و ایرانیان را دچار شائبه های پراکندگی و تفرقه کرده است ، پیش بینی کند . یکی از این پیامدهای شوم ، «  پروژه ی دولتسازی روسیه شوروی در ایران » بود . در این روند ، در استان آذربایجان یکی از اعضای پیشین «  حزب عدالت ایران » [ ۱ ] به نام سیدجعفر جوادزاده ( جعفر پیشه وری ) که به دلیل فعالیت های کمونیستی در زمان رضاشاه پهلوی دوره ای را به عنوان زندانی سیاسی سپری کرده بود ، ماموریت یافت تا دولتی پوشالی و دست نشانده ی روسیه ی شوروی تاسیس کند . در استان کردستان ، با خودداری سیاست ورزان ایرانی  کرد از پذیرش چنین ننگی ، روس ها یک گرجی تبار به نام « قاضی محمد » را که آخوندی سنی مذهب بود ، برای پیشبرد مقاصد خود برگزیدند [ ۲ ] . پیشه وری در آذربایجان با یاری گروهی بزرگ از رانده شدگان به ظاهر ایرانی از اران ( جمهوری آذربایجان ) [ ۳ ] و اسلحه ی روس ها و میدانداری رئیس جمهور آذربایجان شوروی ، میرجعفر باقراف  و قاضی محمد در بخشی کوچک از سرزمین های کردنشین دولت هایی را تاسیس کردند  که در راستای اهداف اتحاد جماهیر شوروی و با شیوه ی دولت پتن در فرانسه آغاز به کار کردند . پیش از آن ، در جبهه ی نبرد آلمان و فرانسه با خیانت پلیس استان ویشی در جنوب فرانسه  ، مارشال پتن دولتی دست نشانده ی آلمان تاسیس کرده بود که تا واپسین روزهای جنگ جهانی دوم ، امربر دولت رایش سوم بود . تاریخ جنبش مقاومت ضدفاشیستی فرانسه در این دوران با خون فرانسویانی نوشته شد که ننگ امربری دولتی دست نشانده و بی ریشه در فرانسه ، درد و رنج اشغال کشورشان را صدچندان کرده بود .

در ایران نیز پایداری در برابر اشغالگران و مزدوران آنها به شیوه های گوناگون آغاز شد و تا پایان فتنه انگیزی ها در این دو استان ادامه یافت [ ۴ ]. کارنامه ی خنده آور این دو دولتک دست نشانده که در مطبوعات و کتاب های خاطرات سیاسی سیاستمداران و فعالان ایرانی بازتاب یافته ، آیینه ی عبرت برای همه ی کسانی است که با ساده انگاری می پندارند با یاری جستن از دولت های بیگانه می توان به « دموکراسی » و « آمایش قدرت سیاسی » دست یافت .

کتاب « گوشه های پنهان توطئه برای تجزیه ی مهاباد » که دستاورد پژوهش دو تن از پژوهشگران معاصر ایرانی است ، از آثاری است که مطالعه ی آن برای پژوهش در زمینه ی چگونگی شکل گیری و فرجام «غائله ی مهاباد» بایسته است . پژوهشگران مولف این کتاب با ارائه ی اسناد مهم نشان داده اند که عزم اتحاد شوروی برای جداکردن این بخش از ایران ، عزمی جدی بوده است و پرده از روی خواسته های پنهان این دولت استعمارگر برداشته اند . برای آشنایی بیشتر خوانندگان با این کتاب ، به فهرست این کتاب نگاهی می اندازیم :

پیشگفتار

گفتار نخست : سیاست روسیه در راستای تجزیه ی ایران

گفتار دوم : اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم

گفتار سوم : تلاش [ دولت های اشغالگر ایران ] برای گرفتن امتیاز نفت

گفتار چهارم : فرمان برای تجزیه

گفتار پنجم : تلاش در راه تجزیه ی ایران : بخش یکم : فرقه ی دموکرات آذربایجان ؛ بخش دوم : فرقه ی دموکران کردستان و جمهوری نافرجام مهاباد

گفتار ششم : کشمکش آشکار و پنهان دو مخلوق شوروی

گفتار هفتم : [ موجودیت] هر دو فرقه در گرو امتیاز نفت

گفتار هشتم : نیروهای ارتش سرخ از ایران بیرون رفتند

گفتار نهم : فریب خورده  و رهاشده

پیوست ها :

پیوست شماره ی یک : منشور یا وصیت نامه ی پتر

پیوست شماره ی دو : قرارداد سه جانبه

پیوست شماره ی سه : توسعه ی کمک های اقتصادی و فرهنگی به اهالی آذربایجان جنوبی [ ؟؟!!]

پیوست شماره ی چهارم :اعلامیه ی سه دولت در باره ی ایران

پیوست شماره ی پنج : فرمان کمیته ی دفاع دولتی در باره ی انجام اکتشاف نفت و حفاری در مناطق اشغالی

پیوست شماره ی شش : اقدامات برای ایجاد جنبش تجزیه طلبی در آذربایجان جنوبی [ ؟! ] و دیگر استان های شمالی ایران

پیوست شماره ی هفت : دستورالعمل محرمانه ی شوروی در مورد انجام ماموریت ویژه در سراسر آذربایجان جنوبی [ ؟! ] و استان های شمالی ایران

پیوست شماره ی هشت : بیانیه ی کومله در باره ی امتیاز نفت

پیوست شماره ی نه : ابراز تنفر بزرگان کرد از کرده های قاضی محمد و …

پیوست شماره ی ده : دادخواهی از قاضی محمد

پیوست شماره ی یازده : درخواست پادافره برای خائنین

پیوست شماره ی دوازده : درخواست پیگرد عوامل فرقه ی دموکرات کردستان

پیوست شماره ی سیزده : درخواست پیگرد خائنین به میهن

پیوست شماره ی چهارده : درخواست بازرگانان و پیشه وران منطقه برای مجازات خائنین

پیوست شماره ی پانزده : درخواست صدور حکم محکومیت قاضی محمد و …

کتابنامه

نمایه

تصویرها

بررسی مطالب و اسناد کتاب مهمترین واقعیتی را که برملا می کند، کوته نظری و تنگ نظری دیدگاه هایی رعیتی و عشیره ای حاکم بر قاضی محمد و همپالکی های او در برخورد به واقعیت های پیوندهای راستین و ناگسستنی « تیره ایرانی کرد » با دیگر « تیره » های سازنده ی ملت ایران و فرهنگ آن است . در این زمینه توجه به دو بخشنامه ی حزب موسوم به کومله ، نشان دهنده ی این کوته بینی شگفت انگیز است . در سال ۱۳۲۳ به اشاره ی روس ها ، سازمان کومله با بخشنامه ای ، به نیت گسلانیدن پیوندهای فرهنگی کردستان با ایران ، نام ماه های تقویم سال خورشیدی را تغییر داد :

                                               تقویم پیشنهادی سازمان کومله

نمونه ی دوم موضعگیری سازمان کومله در برابر آزمندی سیری ناپذیری دولت روسیه ی تزاری در درخواست امتیاز نفت شمال است که در روزهای اشغال ایران روی داد . نگاهی به مفاد بیانیه ی کومله در باره ی این ماجرا ، نشان دهنده ی رویه ی تسلیم طلبی و بی مقداری این گروهک  در برابر طمع ورزی های روسیه ی شوروی است که استقلال سیاسی و اقتصادی ایران را بازیچه ی خود ساخته بود .

                         بیانیه ی کومله در روز دوم آبان ماه  ۱۳۲۳  در رابطه با امتیاز نفت شمال

                                                           به نام یزدان بزرگ و متعال

اطلاعیه ی شماره ی ۳۱۲ روز ۲ / ۸ / ۱۳۲

در این روزها رادیو و مطبوعات ایران اعلام کردند که حکومت اتحاد شوروی ، به منظور استخراج نفت ، درخواست نمود که مناطقی در شمال در اختیارش قرار گیرد و به امتیاز داده شود ، ولی حکومت نمک نشناس ایران ، نیکی های سه سال اخیر اتحاد شوروی را نادیده گرفته و این درخواست را رد کرده است .

ما  که در حدود سه میلیون نفر از ملتمان در تقسیم نادرست کردستان بزرگ ، داخل مرزهای ایران شده است  ، تا زمانی که این مرزها از میان کردستان برداشته نشده و حق مشروع ما ، به ما داده نشده است ،در تمام کشورهای ترکیه و ایران و عراق  خود را ذیحق می دانیم که در هر زمینه ای دخالت کنیم و آن را با زندگی خود بسنجیم .

بدین وسیله در مورد ادعای حکومت اتحاد شوروی و پاسخ حکومت ایران ، چند سطر ذیل را اعلام می داریم :

پاسخی که از طرف دولت ایران به نماینده ی اتحاد شوروی داده شده است ، به هیچ عنوان با منافع ملت های ایران هماهنگی ندارد ، بنابر این منفعت سه میلیون نفر مردم کرد نیز مورد نظر نبوده است . ملت کرد پس از تحمل این همه ظلم و ستم ، نمی تواند ببیند که درخواست دولتی همچون دولت اتحاد شوروی که پیوسته ارتقا سطح زندگی و سرفرازی ملت های کوچک را وجهه همت خود قرار داده است ، از سوی مرد نفهمی چون « ساعد » نخست وزیر ایران ، رد شود و زمینه ی اغتشاش در کشوری که سه میلیون کرد در آن ساکن هستند ، فراهم گردد .

«کومله.ژ.ک » به آگاهی حکومت اتحاد شوروی می رساند که ۹ میلیون نفر ملت کرد ، به ویژه کردهای ایران ، مخالف تصمیم حکومت ایران دایر بر ندادن امتیاز نفت شمال هستند و تحت هیچ عنوان ،با این نظر ، موافقت ندارند .

                                                                                                                                                                                                                                                                                                        آ . ل . ب . کمیته ی مرکزی کومله ژ.ک

در این روزها که گروهی از وابستگان تجزیه طلبان جنایتکار سازمان های تروریستی چون فرقه دموکرات کردستان و کومله ، در روز روشن ، دست به تاریخسازی های خنده آور می زنند و بر سر جنایتکاران مزدورروسیه ی تزاری آب توبه می ریزند ، خواندن این کتاب بسیاری از واقعیت های ناگفته در باره ی جریان تجزیه طلب در استان کردستان را بازگو می کند و کارنامه ی یک دولت پوشالی در مدت عمر ننگین آن را در اختیار علاقه مندان می گذارد [ ۵ ]. هواداران تاسیس « دولت های محلی » و « فدرالیسم جهان سومی » هم با خواندن این کتاب می توانند چشم اندازی از بهشتی خیالی به نام « دولت خودمختار » ، که در خیال خود ساخته و پرداخته اند ، بیابند و با پیامدهای راستین نمونه سازی های ناشیانه ی از پدیده های غربی و شرقی آشناتر شوند .

پی نوشت ها :    

۱. برای آشنایی با « حزب عدالت ایران » نگاه کنید به : باست ، اولیور ؛ خسروپناه ، محمدحسین . فرقه ی عدالت ایران . تهران ، انتشارات پردیس دانش با همکاری شرکت نشر و پژوهش شیرازه کتاب ، ۱۳۸۹

۲. برای آگاهی از گرجی بودن قاضی محمد نگاه کنید به این منابع : فتاح قاضی، خلیل. َتاریخچه ی خانواده قاضی در ولایت موکری . ناشر و ویراستار: قادر فتاح قاضی. تبریز، چاپ اول، ۱۳۷۸ ، ص ۱۰ ـ۴ ؛ ۲. همایون، سعید. پیشوای بیداری ‌(‌خاطرات سعید همایون). به کوشش: هاشم سلیمی. اربیل، موسسه چاپ و نشر ئاراس، ۲۰۰۶؛ .۳ هوشمند، احسان. «نگرشی جامعه‌شناختی به شکل‌گیری حزب دموکرات کردستان ایران‌» در مجله ی چشم‌انداز ایران، ویژه‌نامه ی کردستان همیشه قابل کشف، شماره ی ۲، پاییز ۱۳۸۴، ص ۷ .

۳. بیات ، کاوه . «مهاجرین شوروی : نخستین تجربه ی پناهندگی در ایران » در مجله ی گفتگو ، و  همچنین در «پایگاه ایرانچهر» با این نشانی : http://iranchehr.com/?p=3912

۴. برای آگاهی از کوشش های گسترده ی ایرانیان در مبارزه ی با دولت اشغالگر روسیه ی شوروی نگاه کنید به مقاله ی « مقاومت های ملی » نوشته ی کاوه بیات در فصل‌نامۀ فروزش، شمارۀ چهارم، پاییز ۱۳۸۸ ، رویه ۳۶ تا ۳۹ و در این نشانی : http://iranchehr.com/?p=310

۵. برای آگاهی از بخشی از کارنامه ی این دو دولتک همسایه ؟؟! نگاه کنید به کتاب : کردها و فرقه ی دموکرات ، گزارش هایی از کنسولگری آمریکا در تبریز ( دی ۱۳۲۳- اسفند ۱۳۲۵)  ، ترجمه : کاوه بیات . تهران ، انتشارات پردیس دانش با همکاری شرکت نشر و پژوهش شیرازه کتاب ، ۱۳۸۹.