ناگفته ها

( خاطرات دکتر عنایت الله رضا )

در گفت و گو با : عبدالحسین آذرنگ ؛ علی بهرامیان ؛ صادق سجادی ؛ علی همدانی

چاپ اول : ۱۳۹۱

۳۲۵ صفحه –  ۱۵۰۰۰ تومان

ناشر  :  نشر نامک  –  تلفن  :  ۶۶۴۱۷۶۳۶

 دکتر عنایت الله رضا ( ۱۲۹۹ – ۱۳۸۹ ) در درازای زندگی خود ، زندگی  پرماجرایی را از سر گذراند . او از آغاز جوانی به فعالیت های اجتماعی و سیاسی روی  آورد . در دوره توفانی سال های پس از شهریورماه ۱۳۲۰ و اشغال ایران ، او نیز مانند بسیاری دیگر از روشنفکران و آرمانخواهان به سوسیالیسم گروید . در این دوره  ، استالین  ، آرام آرام ، کار یک کاسه کردن قدرت سیاسی و سرکوب بی سر وصدای مدعیان خود را پیش می برد  و « کمونیسم روسی » را به ابزاری برای رهایی روسیه از نابودی و تجزیه به کار گرفته بود . ماشین سرکوب سیاسی روسیه شوروی ، در گام دوم ،  نابودی جریان های مستقل چپگرای جهانی را هدف قرار داده بود  و  برای این کار ، می کوشید « حزب » های سیاسی چپگرای جهان را به « دکان  جاسوسی » تبدیل کند و نقشی در اندازه ی « پاسگاه  » های مرزی  اتحاد جماهیر شوروی بدان ها ببخشد . پیش از آن ، کمونیست های روسیه ، « کمونیسم » را چنان  فروکاسته بودند  که با یاری آن بتوان در روسیه « انقلاب کارگری » بر پا کرد .

   در چنین روزگاری آرمانخواهانی همچون عنایت الله رضا  به  تشکلی موسوم به « حزب توده [ ایران ]  » پیوستند . این حزب که بنا به تصریح بسیاری از سیاستمداران و سیاست ورزان معاصر ایران ، بنا به «  منافع آنی شوروی در ایران » تشکیل شده بود ، در عمل ، و با حاکمیت  دست نشاندگانی که دفتر سیاسی و کمیته مرکزی آن را اداره می کردند ، به ابزار اجرای سیاست های شوروی در ایران تبدیل شد . پس از شکست دولت پوشالی پیشه وری در آذربایجان و فرار اعضای فرقه دموکرات به آذربایجان  ، عنایت الله  رضا هم به همراه آنان از ایران خارج شد . در روزگاری دوری از میهن  ، عنایت الله رضا که به دنبال آرمان عدالت و آزادی برای ایران  به حزب توده پیوسته بود ، خود را در مهلکه ای یافت  که آنچه در آن مطرح نبود ، « ایران » و « مسئله » های آن بود . در این دوران او با کوشش بسیار به دانش اندوزی پرداخت تا پایه های کوشش های راستین فرهنگی آینده ی خود را  برپا  کند .  دوره ی  رنج آلود  دوری از میهن تا سال ۱۳۴۹ که او توانست خود را به میهن و هم مییهنان خود برساند ، ادامه یافت .

    مزدوران توده ای که در سیاهه ی وظایف خود ، رسالتی همچون « ترور شخصیت چهره های ملی و میهنی ملت ایران » قرار داده بوده اند ، کوشیدند تا با لجن پراکنی و تهمت های گوناگون ، او را در میان روشنفکران منزوی کنند، اما او از کوشش نایستاد و با کوشش های خود ، در دوره ای نزدیک به چهل سال ، گنجینه ای از آثار پژوهشی را در دو زمینه  برای ایرانیان پدید آورد : ۱. شناخت کمونیسم روسی و کشور روسیه ۲ . شناخت مسئله ی آذربایجان و حقوق تاریخی ایران در قفقاز .

   کتاب  « نگفته ها » دستاورد گفت وگویی است که گفتگوکنندگان در مدت هشت ماه با دکتر عنایت الله رضا انجام داده اند . او در این گفت و گو ، از  ماجراهای  روزگار دوری از میهن ، مسائل پشت پرده ی دخالت دولت شوروی در کار حزب های سیاسی ایران و جهان  ، چگونگی زندگی در کشورهای اردوگاه سوسیالیسم  و کوشش های خود  سخن گفته و به تعبیر گفت و گو کنندگان ، « روزه ی سکوت » خود را شکسته است .

   ناشر کتاب را در هیاتی آراسته ، و به همراه مجموعه ای از عکس های کمیاب از  دکتر رضا  و چهره های سیاسی معاصر او منتشر کرده است .